جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

علوم و فنون

زمان مطالعه: < 1 دقیقه

پدیده‏ى «تکنولوژى» یا دانش فنى، یکى از عناصر پرقدرت فرهنگ به شمار مى‏رود. بى‏تردید نقش علم و تکنولوژى در تمام زمینه‏هاى زندگى انسان تعیین کننده است. برخى براى سهولت کار تحلیل، مبادرت به تفکیک میان دانش فنى مادى و تکنولوژى اجتماعى نموده‏اند. از این منظر، دسته‏ى اول به تمام اختراعات و تحولاتى که به انسان امکان استفاده‏ى بهتر از چیزها را مى‏دهد، مربوط مى‏شود. البته خود این چیزها جزو فرهنگ به حساب نمى‏آیند، بلکه دانش بهره‏گیرى از آنها ملاک و معیار فرهنگ است. این همان پدیده‏ى نازیبایى است که کشورهاى مصرف کننده‏ى تکنولوژى بیگانه‏ى غرب به آن معتاد و گرفتار شده‏اند. فرآورده‏هاى تکنولوژى مانند ماشین، هواپیما، تلفن «ثابت و سیار«، تلویزیون، ماهواره و جز اینها، خود به خود فرهنگ به حساب نمى‏آیند، بلکه نحوه‏ى استفاده‏ى معقول و انسانى از آنها و رفتار مرتبط با آن در مراودات اجتماعى جزو فرهنگ جامعه مى‏باشند.

تکنولوژى اجتماعى نیز به دانش‏هایى مربوط مى‏شود که به ما مى‏آموزند چگونه جنبه‏ها و ابعاد فنى و نهادهاى جامعه را تأسیس، نگهدارى و راه‏اندازى کنیم. مثلا تأسیس یک دانشگاه، کارخانه، مؤسسه‏ى اعتبارى، بازرگانى و غیره، و اداره‏ى بهینه‏ى آنها در جهت منافع عام از آن جمله‏اند. در جوار و به موازات آن، آگاهى‏هاى سیاسى، اجتماعى؛ مانند: آگاهى به حقوق و تکالیف فردى و

جمعى، مسئولیت‏هاى شهر نشینى و شهروندى، فرهنگ مشارکت در اداره‏ى امور جامعه، پرداخت مالیات‏ها، فرهنگ بهره‏گیرى از امکانات بیمه، بانک و سایر تسهیلات اطلاع رسانى و غیره مطرح مى‏باشند.

عنصر تکنولوژى مى‏تواند به عنوان یک عامل بیگانه ساز، فرهنگ‏هاى غیر پویا را دستخوش بحران و استحاله کند. اتفاقى که در کشورهاى جهان سوم در شرف وقوع است از همین پدیده ناشى مى‏شود.