رژیم عراق روند تحولات جنگ در چهار سال گذشته و حفظ موقعیت دفاعی خود را ناشی از برتری تسلیحاتی و اطلاعاتی ارزیابی میکرد.
بدین معنا که رزمندگان اسلام پس از درهم شکستن خطوط دفاعی دشمن با برتری آتش توپخانه،قدرت هوایی و قوای زرهی ارتش عراق مواجه میشدند که این برتری مانع از تثبیت مواضع تصرف شده میگردید. درک عراق از عوامل مؤثر در حفظ موقعیت دفاعی نیروهای عراقی در برابر ایران، آنها را بیش از گذشته به خرید تکنولوژی دفاعی، سلاح و تجهیزات ترغیب میکرد. حامیان عراق نیز بر پایه همین ملاحظه، همچنان سیل سلاح و تجهیزات نظامی را به سوی عراق سرازیر میکردند.
عراقیها مایل بودند بیش از خرید سلاح تکنولوژی نظامی خریداری کنند تا از توانایی لازم برای تولید نیازمندیهای دفاعی و بهسازی سلاحها برخوردار شوند. از اوایل سال 1986، شواهد و قرائن موجود
نشان دهندهی توانایی عراق در تولید بسیاری از تجهیزات نظامی بود.
دیپلماتهای غربی در بغداد به دولتهای متبوع خود گزارش دادند که عراق از بمبها و مهمات ساخت داخل استفاده میکند. (1).
به هر صورت، برابر گزارش آنتونی کردزمن، کارشناس نظامی امریکا، عراق در طول سالهای 1362 تا 1364 مبلغ 18 / 1 میلیارد دلار سلاح و تجهیزات نظامی خریداری کرده است. این کارشناس نظامی مجموع نیروهای نظامی ثابت ارتش عراق را در سال 1364 تعداد 750000 تن و نیروهای جیش الشعبی عراق را 650000 تن برآورده کرده است.
کردزمن آمار تجهیزات اصلی ارتش عراق را در سال 1364 چنین اعلام کرده است:
تانک 4820 دستگاه
خودروهای زرهی 3200 دستگاه
توپخانه سنگین 3000 قبضه
توپ پدافند هوایی بیش از 400 قبضه
خودرو تانک بر 2000 دستگاه
هواپیمای عملیاتی 580 فروند
هلی کوپتر 380 فروند (2).
استعداد نیروهای پدافندی دشمن در جبههها عبارت بود از:
555 گردان نیروی پیاده
148 گردان تانک و مکانیزه
125 گردان توپخانه
40 گردان پدافند هوایی
در مجموع ارتش عراق در نیمه دوم سال 1364، تعداد 5 لشکر زرهی، 3 تیپ مستقل زرهی، 2 تیپ مستقل مکانیزه، 20 تا 25 لشکر پیاده و 80 تیپ مستقل و 10 تیپ مستقل نیروی مخصوص و کماندویی در اختیار داشت.(3).
همچنین بنابر تجزیه و تحلیلی که معاون عملیات فرمانده کل سپاه (غلامعلی رشید) به عمل آورده و در تاریخ 25 / 2 / 1364 ارائه کرده
است،ارتش عراق بر پایه سازمان و نیروی انسانی و تجهیزاتی که در اختیار داشت از تواناییهای زیر برخوردار بود:
دشمن در هر زمان توانایی جابهجایی 3 لشکر پیاده را در هر منطقه دارد. یک تیپ پیاده را در عرض 24 ساعت جابهجا میکند.یک تیپ زرهی را در 72 ساعت از غرب منتقل میکند.
– دشمن در هر زمان دارای 5 لشکر زرهی و مکانیزه است که در عرض 4 تا 5 روز قابلیت مانور و جابهجایی سریع را دارد.
– دشمن در هر زمان توانایی تمرکز 40 گردان توپخانه را برای مقابله با نیروی مهاجم دارد.
– دشمن توانایی یک ماه بمباران و فشار هوایی به گستردگی عملیات بدر را دارد.
– دشمن توانایی اداره دو عملیات همزمان به وسعت 3 تا 4 لشکر را دارد.
-دشمن در برابر عملیات آفندی ما با 100 گردان، میتواند با 300 گردان آزاد مقابله کند.(4).
1) کنت. آر. تیمرمن سوداگری مرگ، ترجمه احمد تدین (تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا،چاپ دوم، 1376(، ص 455.
2) آنتونی کردزمن و آبراهام واگنر، درسهایی از جنگ مدرن، جلد دوم: جنگ ایران و عراق، ترجمه حسین یکتا، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، ص 219(منتشر نشده(.
3) محمد درودیان،از خرمشهر تا فاو (تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ چهارم، 1375(، ص 155.
4) محمد درودیان، آغاز تا پایان (تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ سوم، 1379(، ص 136.
