24 ساعت قبل از شروع علمیات 2 گردان از لشکر علی بن ابیطالب (ع) برای دور زدن ارتفاعات قلاویزان حرکت کردند. همزمان با حرکت این نیروها، طوفان نسبتا شدیدی همراه با گرد و غبار سطح منطقه عملیات و عقبههای خودی را پوشاند و دقیقا این وضعیت در زمانی بود که یگانهای خودی مشغول انتقال نیرو و امکانات به منطقه بودند.
از غروب روز دوشنبه 9 / 4 / 1365 نیروها از خط خودی به طرف دشمن حرکت کردند، حدود یک ساعت مانده به زمان شروع عملیات، نیروهای دشمن که به دلیل تردد روزانه رزمندگان حساس شده بودند، به طور گستردهای اقدام به پرتاب گلولههای منور و شلیک سراسری تیربار نمودند. در این وضعیت نیروهای خودی که در حال نزدیک شدن به دشمن و بعضا در حال باز کردن معابر بودند، تصور کردند عملیات لو رفته و دشمن هوشیار شده است. قرارگاه نجف را سکوت فرا گرفت اما ساعتی بعد (قبل از شروع عملیات) مشخص گردید که آتش دشمن تنها به دلیل احساسی کاذب بوده است، نه اطلاع از عملیات رزمندگان. سرانجام حدود ساعت 22: 30 دوشنبه 9 / 4 / 1365 علمیات با رمز یا ابوالفضل العباس ادرکنی آغاز شد.
با اعلام رمز عملیات، رزمندگان به قوای دشمن حمله کردند و در بیشتر محورها خطوط دشمن را شکستند و به داخل مواضع آنها نفوذ کردند. اما در محور لشکر 25 کربلا در ارتفاعات قلاویزان به دلیل وجود جادهای در ارتفاعات و استحکامات و موانع بسیار که موجب تسلط دشمن بر این جاده شده بود، پیشروی با کندی روبهرو شد طوری که فرمانده گردان خط شکن لشکر 25 کربلا اعلام کرد امکان پیشروی در این محور وجود ندارد، اما پس از یک ساعت درگیری و حرکت خودروها، دستگاههای مهندسی و ادوات زرهی به صورت
ستونی با چراغ روشن به طرف خط، نیروهای دشمن متزلزل شدند و بدون مقاومت قابل توجه، عقبنشینی کردند که در پی آن نیروهای پیاده به پیشروی ادامه دادند.
از سوی دیگر، همزمان با شروع عملیات، تیپ 4 زرهی لشکر 21 حمزه ارتش با نیروهایی از تیپ 114 امیرالمومنین (ع) سپاه در محور باغ کشاورزی تظاهر به تک کردند و با اجرای آتش توپخانه و تیر مستقیم، دشمن را به خود مشغول نمودند.
در محور لشکر 17 علی بن ابیطالب (ع) نیز نیروها در حالی به بالای ارتفاعات رسیدند و به دشمن مسلط شدند که دشمن متوجه حرکت آنها نشده بود و این یگان همزمان با سایر محورها درگیری را آغاز کرد. حمله رزمندگان لشکر 17 به قدری برای نیروهای عراقی غافلگیر کننده بود که بسیاری از آنها برای فرار از محاصره، خود را به پایین ارتفاعات میانداختند و بعضا به طرف خط خودی فرار نمودند.
در مجموع با توجه به وضعیت دشمن هنگام شکسته شدن خط و نفوذ سریع نیروهای خودی در مواضع آنها، به نظر میرسید دشمن غافلگیر شده بود.
تلاش نیروهای لشکر 25 کربلا با توجه به مانور احاطهای که روی جاده واقع بر ارتفاعات انجام دادند، تلفات بسیار سنگینی بر دشمن وارد کرد و آنها تا صبح توانستند به اهداف مورد نظر دست یابند و یک قرارگاه فرماندهی تیپ دشمن را تصرف نمایند.
لشکر 17 علی بن ابیطالب (ع) پس از دور زدن ارتفاعات قلاویزان، با توجه به موفقیت لشکر 25 کربلا، یک گردان نیروی دیگر را وارد عمل کرد، این یگان تا صبح محدوده مأموریت خود را تصرف و پاکسازی کرد و تعداد بسیاری از افراد دشمن را اسیر نمود. لشکر 41 ثارالله ضمن تأمین اهداف از پیش تعیین شده خود به طرف ارتفاعات حمرین حرکت کرد و در کنار لشکر 25 کربلا قرار گرفت. لشکر 27 حضرت رسول (ص) ضمن وارد کردن 4 گردان نیرو، پس از شکستن خط، روستای امامزاده سید حسن را پاکسازی کرد و تپه مهم 177 را
تصرف نمود. لشکر 10 سیدالشهدا (ع) همزمان با سایر یگانها پس از شکستن خط و پاکسازی آن، در کنار لشکر 27 مستقر گردید.
در مجموع یگانهای عمل کننده تا قبل از روشنایی صبح اهداف مرحله اول عملیات را کاملا تصرف کردند و با روشن شدن هوا تا یک سوم از محدوده مرحله دوم عملیات را نیز تأمین نمودند.
هر چند ارتش عراق در روز اول عملیات با وارد کردن یگانهای احتیاط با قوای خودی درگیر شد، لیکن در این روز هیچ حرکت اساسی و حساب شدهای اعم از پاتک و یا استفاده از نیروی هوایی و توپخانه مشاهده نشد و این وضعیت برای عموم فرماندهان عملیات غیر منتظره بود. مسئول واحد شنود قرارگاه نجف به فرمانده کل سپاه، در این باره گفت:
»به کار نگرفتن نیروی هوایی در 24 ساعت گذشته و وارد نکردن نیروهای احتیاط در عین حال که لشکر 6 و لشکر گارد به طور طبیعی قرار بوده وارد منطقه شوند، مشکوک به نظر میرسد. شاید دشمن در مناطق دیگر قصد تک به مواضع نیروهای خودی را دارد. به هر حال ما با تأکیدات شما به نیروهایمان در فاو اعلام آماده باش دادهایم و گفتهایم وضعیت دشمن را بررسی نمایند.»
از سوی دیگر، بنا به درخواست قرارگاه از نیروی هوایی ارتش، یک هواپیمای جنگندهی خودی مواضع دشمن را بمباران کرد، لیکن هنگام برگشت هدف یک موشک دشمن قرار گرفت و در جنوب منطقه عملیاتی مهران، در خاک عراق سقوط کرد. همچنین یک هلیکوپتر کبری که در حال اجرای مأموریت در این منطقه عملیاتی بود بر اثر اصابت گلوله سقوط کرد که خلبانان آن مجروح شدند و به عقب منتقل گردیدند.
در ادامه عملیات مقر تیپهای 443 و 705 پیاده – که فرمانده یکی از این دو تیپ در کنار خود روی خود کشته شده بود – تصرف شد. این وضعیت حاکی از این بود که قبل از اینکه رزمندگان با نیروهای عمده این دو تیپ درگیر شوند قرارگاه فرماندهی تیپها را
منهدم کردهاند لذا عمده قوای این دو تیپ با یک حالت گیجی ضمن جنگ و گریز عقبنشینی کردند.
در مجموع در شب اول عملیات 80% از 10 گردان نیروهای پیاده دشمن که در محدودهی منطقه مرحلهی اول عملیات حضور داشتند، منهدم شدند.
البته با شروع عملیات، تیپ 1 کماندویی سپاه چهارم عراق از بدره حرکت کرد و در ساعت 5 صبح به منطقه وارد و در ساعت 6 صبح با نیروهای خودی درگیر شد که در نتیجه هر 3 گردان آن منهدم گردید. علاوه بر این، صبح هنگام، نیروهای احتیاط دشمن در محور امامزاده سید حسن دست به پاتک زدند که با مقابله لشکر 27 مواجه شدند و با ورود هلیکوپترهای هوا نیروز به صحنه نبرد و انهدام چندین دستگاه تانک عراقی، این پاتک خنثی گردید.
یگانها با هماهنگی یکدیگر، عملیات را در تمام محورها با قدرت و سرعت و بدون وقفه در طول روز اول ادامه دادند. قرارگاه فرماندهی عملیات تقریبا در موضع انفعال قرار گرفته بود، چرا که دشمن از هم گسیخته شده و یگانها از موقعیت استفاده کرده بدون توقف به پیشروی ادامه دادند و سپس به قرارگاه پیشنهاد نمودند که عملیات در روز ادامه پیدا کند. از این به بعد یگانها ابتدا پیشروی مینمودند و هدف را تصرف میکردند و سپس قرارگاه را در جریان وضعیت قرار میدادند. به طور مثال پس از اینکه نیروها تا شیار «میگ سوخته» پیشروی کردند خبر آن را به قرارگاه دادند. (1) به این ترتیب بود که اهداف مرحله دوم عملیات تا پایان روز اول تأمین گردید.
در شب دوم، اجرای مرحله سوم عملیات آغاز شد. در این شب
لشکر 10 سیدالشهدا (ع) به استراحت پرداخت و تیپ 21 امام رضا (ع) با 3 گردان نیرو در محور لشکر 10 عملیات را شروع کرد و پس از پاکسازی هرمزآباد تا 500 متری شهر مهران پیشروی کرد. لشکر 41 ثارالله نیز همراه با لشکر 25 کربلا از شیار میگ سوخته (بعد از جبل حمرین در امتداد مرز) عبور کردند و لشکر 27 حضرت رسول (ص) روستای بهین بهروزان را پاکسازی نمود.
در نهایت کلیه یگانهای عمل کننده ضمن پیشروی در باقی مانده محدوده مرحله دوم عملیات، تا قبل از روشنایی صبح خط سراسری از هرمزآباد تا شیار میگ سوخته و مقداری از محدوده مرحله سوم عمل?ات را تأمین کردند.
در شب دوم خبرهای مختلفی از عقبنشینی دشمن در محورهای باغ کشاورزی و تپههای غلامی و پاسگاه دراجی میرسید که قرارگاه با ناباوری با این خبر میکرد. صبح روز عملیات مشخص شد که اکثر نیروهای دشمن در محورهای فوق عقبنشینی کردهاند و سرعت عقبنشینی چنان بوده که بسیاری از وسایل زرهی آنها از روی جاده آسفالت به پایین افتاده و واژگون شده است.
1) به علت سرعت عمل نیروها، پیشرفت عملیات عملا از دست فرماندهان رده بالا خارج شده بود و با وجود اینکه هدایت عملیات به عهده قرارگاه بود بعضی اوقات فرماندهان قرارگاه تنها نظارهگر پیشرفت عملیات بودند. فرمانده قرارگاه نجف در این باره گفت «عملیات از دست ما خارج شده است و همه چیز دست خداست.» محسن رضایی نیز گفت: «بله امام فرمودند فرمانده کلقوا خداست، الآن واقعا همین طور است.«.
