عراق بعد از عملیات بیتالمقدس استراتژی نظامی خود را تغییر داد و از برخی مناطق اشغالی عقب نشست تا در عرصه سیاست جهانی خود را صلحطلب معرفی کند و امکان میزبانی هفتمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد را – که از قبل از جنگ قرار شده بود در شهریور 1361 در بغداد برگزار شود – فراهم سازد و علاوه بر کسب وجهه سیاسی در عرصه بینالمللی، با استفاده از امتیاز میزبانی و پشتیبانی کشورهای دوست، شرایط خود را بر ایران تحمیل کند و در اجرای این سیاست، اغلب کشورهای عرب، یوگسلاوی، پاکستان، بنگلادش و… نیز به یاری صدام برخاستند.
یوگسلاوی – که از اعضای اصلی جنبش غیرمتعهدها به شمار میرفت – اولین کشوری بود که در دوم تیر و در زمانی که عراق هنوز عقب نشینیهای خود را به طور کامل به پایان نرسانده بود، با اعلام حمایت از عراق، بر برگزاری کنفرانس غیرمتعهدها در بغداد تأکید کرد. چند روز بعد «گاندی» نخستوزیر هند نیز – که کشورش یکی از اعضای مهم غیر متعهدها بود – برای سفر به بغداد و شرکت در کنفرانس غیر متعهدها موافقت کرد.
با آغاز عملیات رمضان، تردید در میزبانی عراق شروع شد و
خبرگزاری رویتر به نقل از برخی وزیران کشورهای عضو غیر متعهدها اعلام کرد که حمله ایران برگزاری کنفرانس را به مخاطره انداخته است.
در دوم مرداد نیز روزنامه هندی «استیس من» اعلام کرد که شک و تردید در بین اعضای جنبش عدم تعهد در خصوص میزبانی عراق بالا گرفته است و کشورهای غیرمتعهد به این نکته پی بردهاند که برگزاری کنفرانس در بغداد به صلاح جنبش نیست. بنگلادش نیز که از جمله کشورهای طرفدار عراق بود، اولین کشوری بود که به طور رسمی اعلام کرد که تشکیل کنفرانس باید از بغداد به کشوری دیگر منتقل شود. به رغم رشد این باور در میان اعضای جنبش، حبیب شطی دبیر کل کنفرانس اسلامی، در نهم مرداد ماه قاطعانه اعلام کرد که تا دو هفته دیگر کنفرانس در بغداد برگزار خواهد شد، ولی انفجار یک بمب قوی در بغداد، تردیدهای موجود در ناامن بودن بغداد را تقویت کرد و سفیران کرهشمالی، اندونزی و چکسلواکی نیز بغداد را برای برگزاری کنفرانس ناامن اعلام کردند. این در حالی بود که عملیات رمضان با دستاوردهای نه چندان مطلوب نظامی، پایان یافته بود و ایران دیپلماسی فعالی را برای بازداشتن کشورهای غیر متعهد از تشکیل اجلاس در بغداد دنبال میکرد.
سفر یک هیئت از وزارت خارجه کوبا به یوگسلاوی برای رایزنی جهت تشکیل جلسهی اضطراری وزیران خارجه عضو جنبش غیر متعهدها برای تصمیمگیری دربارهی محل تشکیل هفتمین کنفرانس سران غیر متعهدها، بر همه تردیدها مهر پایان زد. در پی این سفر بود که عراق به ناچار تسلیم شد و سعدون حمادی وزیر خارجه این کشور اعلام کرد که عراق اصراری به برگزاری هفتمین کنفرانس غیر متعهدها ندارد. صدام حسین نیز چهار روز پس از آنکه خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که جنبش عدم تعهد از هند خواهد خواست تا برگزاری اجلاس سران غیر متعهدها را بر عهده گیرد، در یک اقدام منفعلانه به هند پیشنهاد کرد که برگزاری سران غیر متعهدها را بپذیرد. ولی این پایان کار نبود زیرا دولت عراق در پی آن بود تا
اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو غیر متعهدها را که مأموریت اصلی آن تنظیم موضوعات اصلی نشست سران بود، برگزار کند.
خبرگزاری فرانسه درباره این تصمیم عراق بر این اعتقاد بود که عراق میخواهد ثابت کند که بغداد جای امنی برای برگزاری کنفرانس سران عدم تعهد است. ولی تلاشهای پیگیر دیپلماتیک ایران و حمله هواپیماهای ارتش جمهوری اسلامی به بغداد و انفجار یک بمب دیگر در این شهر همه کشورهای غیر متعهد را به این نتیجه رساند که برخلاف اظهارات صدام حسین، هیچ تضمینی برای امنیت اجلاس وزیران خارجه در بغداد وجود ندارد. بدین ترتیب به رغم تلاش عراق، اجلاس وزیران خارجه کشورهای غیر متعهد در شهریور در نیویورک برگزار شد و آنان در این اجلاس به برگزاری هفتمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در دهلی نو، رأی دادند که این یک پیروزی بزرگ سیاسی برای ایران در عرصه بینالمللی بود. (1).
1) مأخذ 5، ص 31 و 32.
