– شماره سند شورای امنیت: 16213 / S
– 12 دسامبر 1983 (21 آذر 1362)
نامه مورخ 11 دسامبر 1983 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیرکل
بنا به درخواست دولت متبوعم متن مواضع وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره قطعنامه540 (1983) شورای امنیت به پیوست ارسال میگردد.
سعید رجائی خراسانی – سفیر نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل
پیوست
هنگامی دولت جمهوری اسلامی ایران از نیات شورای امنیت جهت رسیدگی به موضوع مناقشه ایران – عراق مطلع شد که شورا سرگرم تصویب قطعنامهای به نفع رژیم متجاوز عراق بود. در هر حال ما به اعضای مشخصی از شورا اطمینان دادیم که در صورتی که تفاهم ایجاد شود و شورا سابقه گذشته خود را تصحیح نماید، میتوان به نتایج مثبتی دست یافت.
همچنین تصمیم گرفتیم پاسخ مثبت بدهیم و حسن نیت خود را نیز نشان دادیم، به خاطر این که جمهوری اسلامی ایران نسبت به بینتیجه ماندن آن مسئولیت نخواهد داشت و علیرغم صداقت و حسن نیت برخی از اعضای مشخص شورا نسبت به ضرورت استقرار صلح عادلانه و پایدار، اقدام شورا در همان روش نامتوازن که از ابتدای جنگ تجاوزگرانه عراق دنبال کرده است، باقی ماند.
قطعنامه 540 مصوبه 31 اکتبر 1983 شورای امنیت همانند قطعنامههای قبلی حفاظی برای عراق فراهم ساخته تا از پیامدهای جنگ تجاوزگرانه و جنایات بیشمارش علیه بشریت در امان ماند و این در حالی است که قطعنامه حقوق مردم ایران را که متحمل صدمات بسیاری به خاطر ماجراجویی عراق گردیدهاند، نادیده گرفته است.
بنابراین ما ضمن ملاحظه قطعنامه540 (1983) اعلام مینماییم که آن غیر سازنده بوده و از حقایق و واقعیتهای وضعیت موجود به دور است و بنابراین به دلایل ذیل عملا از واقعیتها تهی است.
پاراگراف 2 توقف فوری کلیه عملیاتهای نظامی علیه اهداف غیر نظامی را خواستار شده است در حالی که جمهوری اسلامی ایران به طور کلی از چنین درخواستی به خاطر تبعیت دقیق خود از اصول اخلاقی اسلام استقبال میکند، ولی با وجود این در مورد مناقشه میان ایران و عراق از آنجایی که تنها طرفی که حقوق بشر دوستانه بینالمللی را نقض کرده و به اهداف غیر نظامی حمله میکند، عراق است، بنابراین پاراگراف فوق مربوط به این کشور می‌باشد و اگر عراق تاکنون به خاطر کلیه نقض مقررات گذشته خود محکوم شده بود، هم اکنون مستقیما درخواست نمیگردید که تعهدات بینالمللی خویش را رعایت کرده و از هر گونه عملیات نظامی علیه غیر نظامیان اجتناب نماید.
پاراگراف 3 مشخص نساخته که خلیج فارس مورد نظر می‌باشد و بنابراین ماهیت خیلی کلی داشته و درج آن در قطعنامه ضرورت نداشته است. اما با توجه به تصریح شورا در این پاراگراف درباره حقوق دریانوردی آزاد و تجارت در آبهای بینالمللی از کلیه دولتها درخواست شده که به این حق احترام بگذارند، مایلم به جامعه بینالمللی یادآور شوم که جمهوری اسلامی ایران از آغاز جنگ، آزادی دریانوردی را در خلیج فارس تأمین کرده و در فواصل مختلف نسبت به رعایت این حق در چارچوب حقوق بینالمللی تأکید کرده است. اما لازم است تصریح نمایم که آزادی دریانوردی تنها تحت ایجاد شرایط امنیتی امکان پذیر است و در مورد خلیج فارس امکان ندارد امنیت یک کشور ساحلی مجزا از امنیت سایر کشورها برقرار شود. بنابراین اگر یک کشور منطقه یا خارج از منطقه، امنیت جمهوری اسلامی ایران را در خلیج فارس تهدید کند به طور اتوماتیک امنیت کل منطقه را در معرض تهدید قرار داده است. جمهوری اسلامی ایران هرگز هیچ گونه اقدام خصمانه که تهدید کننده امنیت و آزادی کشتی رانی در خلیج فارس باشد مرتکب نشده است. بالعکس، جمهوری اسلامی ایران قربانی اقدامات تجاوزگرانه بیشمار عراق در خلیج فارس می‌باشد و تاکنون حداکثر خویشتن داری خود را در برابر چنین تحریکات عراق از خود نشان داده است و اگر شورای امنیت واقعا علاقهمند به امنیت خلیج فارس می‌باشد میبایست از عراق درخواست کند که از هرگونه اقدامات خصمانه که بعضا میتواند به قطع دریانوردی آزاد منجر گردد، اجتناب نماید. این شورا باید از حامیان عراق بخواهد که سلاحهای پیچیده را در اختیار این رژیم ماجراجو قرار ندهند که قادر باشد جسورانه منازعه ایران – عراق را بینالمللی نماید.
در مورد آزادی کشتیرانی در آبراه شط العرب میبایست مزایای آن مورد ملاحظه واقع شود و نباید به عنوان توسعه دریانوردی آزاد در خلیج فارس مورد مناقشه واقع شود.
شط العرب به خاطر تجاوزات عمدی و مستقیم نظامی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران و هجوم و اشغال سرزمین ایران که نقض آشکار حقوق بینالمللی و مفاد منشور سازمان ملل می‌باشد، به روی کشتیها بسته شده است. عراق نه تنها به طور یک جانبه قرار داد دو جانبه خود با جمهوری اسلامی ایران و مقررات کشتیرانی در این رودخانه را فسخ کرده است بلکه عملا تأسیسات مهم بندری ایران در خرمشهر را در طی مدت اشغال از بین برده و بنابراین رودخانه را برای کشتیرانی ایران بلااستفاده ساخته است. از همین رو بازگشایی شط العرب جهت کشتیرانی بیمعناست مگر این که تواناییهای ایران جهت استفاده از این رودخانه به منظور کشتیرانی به وضعیت گذشته بازگردد. باید یادآور شد که تأسیسات بندری عراق در بصره بیش از یک سال است که در برد آتش ایران قرار دارد اما به خاطر تبعیت دقیق ما از اصول اخلاقی اسلام درباره جنگ، بصره با خاک یکسان نشده است.
در پاراگراف 4 نسبت به صحت و سقم توقف مخاصمات میان ایران و عراق اظهار نگرانی نشده است که میبایست تأکید شود آنچه در منطقه میگذرد نمیتوان آن را » مخاصمات » نامید. این جنگ تدافعی سخت آزادی بخش از سوی جمهوری اسلامی ایران است. که هدف کلی آن دگرگون ساختن پیامدهای جنگ تجاوزگرانهای است که عراق آغاز کرده و نیز از بین بردن مظاهر آن می‌باشد. جامعه بینالمللی مردم جمهوری اسلامی ایران را وقتی که آنها قربانی تجاوزات نظامی عراق بودند به فراموشی سپرده بودند و آنها راهی جز نبرد برای احقاق حقوق خود با اتکا به خویش نداشتند. هر گونه تلاش از سوی شورای امنیت جهت ایجاد مکانیسمی که عراق را از حاصل تجاوزات خائنانه خودش علیه مردم جمهوری اسلامی ایران در امان نگه دارد، کاری عبث می‌باشد که از جمله آن تشویق آشکار متجاوز با اجازه دادن به آن جهت گریز از مسئولیتهای خود در رابطه با تجاوزاتی است که مرتکب میشود و این اقدامات تنها باعث میشود که این رژیم فرصت یابد که مأیوسانه به فضای مورد نیاز دست یابد تا با تجدید سازمان و تجهیزات اقدامات تجاوزگرانه دیگری را آغاز کند. بدیهی است که منشور به شورای امنیت هیچ فرمانی را جهت تحقق این مهم نداده است. از همین رو جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که پاراگراف 4 موضوع را به طور خیلی سطحی مورد بحث قرار داده و هیچ عنصر مثبتی را که میتواند به صلح عادلانه و پایدار منجر شود شامل نمیگردد.
پاراگراف 5 هیچ منطقه جغرافیایی را مشخص نساخته و بنابراین آن را غیر مربوط میدانیم.
دولت جمهوری اسلامی ایران معتقد است که عراق قصد دارد امنیت خلیج فارس را تهدید نموده تا به حملاتش علیه اهداف غیر نظامی جمهوری اسلامی ایران ادامه دهد و تلاش مینماید قطعنامه 540 (1983) را به عنوان سپری جهت سرپوش گذاردن بر جنایات خود مورد استفاده قرار دهد. بنابراین شورای امنیت میبایست مسئولیت کامل فراهم ساختن چنین شرایطی را برای عراق را بپذیرد که به وخامت وضعیت منجر شده است. دولت جمهوری اسلامی ایران به خاطر دلایل فوق قطعنامه 540 را به نفع متجاوز متمایل میداند که همانند قطعنامههای قبلی شورا درباره منازعه ایران و عراق صادر شده است. بهترین دلیل جهت نشان دادن تمایلات شورا، واقعیت اقدامات آن شورا است که مغایر با سایر قطعنامههای مصوبه شورا درباره اقدامات تجاوزگرانه در اقصی نقاط جهان می‌باشد.
قطعنامهها شورا درباره منازعه ایران و عراق تنها قطعنامههایی است که با هماهنگی کامل دولت متجاوز یعنی عراق تهیه گردیده و از صمیم قلب مورد حمایت این کشور می‌باشد، در حالی که قربانی یعنی جمهوری اسلامی ایران هرگز ملاحظاتش در هیچ یک از قطعنامههای مصوبه شورا منعکس نشده است.
به علاوه با روشی که قطعنامه 540)1983) تصویب شده نیز تردیدهایی را در مورد صداقت شورا برانگیخته است. تعجیلی که در تصویب این قطعنامه شده مصادف با آخرین روز ریاست نماینده متحد اصلی عراق در جنگ تجاوزگرانهاش علیه ایران می‌باشد. حرکتی که به شدت از سوی یک عضو دائمی حمایت میگردید که تصادفا نیز متحد قدرتمند عراق در جنگ و تنها تضعیف کننده قطعنامه کارآمد و سودمند می‌باشد. همچنین اعضای شورا در اظهارات خود درباره موضوع به آن اشاره کردهاند.
همین طور جهت دستوری که به دبیرکل در قطعنامه 540 (1983) داده شد، دولت جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که ماهیت بیتأثیر و غیر عملی قطعنامه نسبتا آشکار است و دستور مندرج در پاراگراف یک به هیچ هدفی دست نمییابد و تنها فشار غیر قابل توجیه را به دبیرکل افزایش میدهد.
دولت جمهوری اسلامی ایران همواره آماده بوده تا به همکاری خود با دبیرکل ادامه دهد، اما اعتقاد راسخ دارد که هر گونه تلاش جهت میانجیگری در منازعه شانس دستیابی به نتایج مثبت را وقتی بهبود خواهد بخشید که شورای امنیت موضع متمایل خود به نفع عراق یعنی متجاوز را تعدیل نماید.
بنابراین دولت جمهوری اسلامی ایران هیچ راهی جز ادامه سیاست گذشته خود و فاصله گرفتن از قطعنامه 540 (1983) شورای امنیت ندارد.
