– شماره سند مجمع عمومی: 187 / 38 / A
– شماره سند شورای امنیت: 15752 / S
– 9 می 1983 (9 اردیبهشت 1362)
نامه مورخ 5 می 1983 نمایندگی دائمی عراق در سازمان ملل خطاب به دبیرکل
احتراما عطف به یادداشت 20 آوریل 1983 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیرکل (سند A / 38 / 163 – S / 15723(، موارد ذیل را به اطلاع میرسانم.
همان طور که میدانید سازمان منطقهای حفظ محیط دریایی که کلیه کشورهای خلیج عربی را شامل میشود اجلاس فوق العادهای را جهت بررسی موضوع آلودگی ناشی از نشت نفت از چاههای ایران تشکیل دادند. نفت از دو چاه ایران نشت میکند، چاه معروف به نوروز 3 که یک کشتی بازرگانی با آن برخورد کرد و فروریخت و دوم از چاههایی که بر اثر عملیاتهای نظامی در منطقه آتش گرفتهاند.
یک کشتی بازرگانی به چاه نوروز 3 در 27 ژانویه 1983 بدون اینکه دخالتی از سوی عراق صورت گرفته باشد برخورد کرد و ایران هیچ گزارشی در مورد آلودگی ناشی از نشت نفت تا مدت زمانی که از این حادثه سپری شده بود ارائه نکرد و از تعهدات خود بر اساس کنوانسیون منطقهای کویت در مورد همکاری در حفظ محیط دریایی منطقه سازمان ملل ناشی از آلودگی و اطلاع دادن به شورای منطقهای سازمان ملل جهت حفظ محیط دریایی بلافاصله پس از آلودگی ناشی از تصادفات، سرباز زده است.
عراق قبلا اعلام کرد که منطقه، یک منطقه نظامی عملیاتی است و در آن کلیه تحرکات ممنوع است. این اعلامیه مطابق با قوانین حقوق بینالمللی از طرف عراق صادر شد که در زمان مناقشه نظامی کاربرد دارد و جهت محدود ساختن تلفات و خسارت بر اثر این قبیل درگیریها اتخاذ شده است، کلیه این عوامل به عراق فشار وارد ساختند تا با کلیه فعالیتهای ایران در منطقه از جمله اکتشافات نفتی مخالفت نماید. البته عراق تحت فشار قرار داشت تا اعلامیهای به خاطر لجاجت و پافشاری ایران جهت ادامه تجاوزی که علیه عراق در 4 سپتامبر 1980 آغاز کرده، صادر نماید و این موضع عراق بر اساس حق قانونی کشورها در دفاع از خود طبق بند 51 منشور سازمان ملل می‌باشد.
حقیقتا طرفی که مسئول آلودگی خلیج است، ایران می‌باشد و این به خاطر رد کلیه پیشنهادات صلح که از سوی عراق مطرح گردیده و یا کلیه تلاشهای میانجیگرانه بینالمللی که به منظور برقراری صلح میان دو کشور صورت گرفته، می‌باشد. کلیه این تلاشها در چارچوب سازمان ملل، نهضت عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامی و یا در قالب سایر تلاشهای بینالمللی بوده است.
از همین رو، مشکل آلودگی خلیج عربی ناشی از نشت نفت ایران یک مسئله فنی نیست که در سایر موارد آلودگیها واقع میشود. این یکی از پیامدهای جنگ است که ایران بر ادامه آن پافشاری میکند و علی رغم تمایلات منطقه، علیه منافع آنها و به طور کلی افکار عمومی بینالملل، ادامه دارد.
این مشکل حتی اگر هم اکنون تحت کنترل درآید در هر زمان دیگری تا مادامی که عملیاتهای نظامی ادامه داشته باشد، احتمالا رخ میدهد. بنابراین نمیتوان آن را تنها در قالب فنی مورد بحث قرار داد. به علاوه عوامل فنی که موضوع را تحت بررسی قرار دادهاند، تلاشهایی را جهت مشخص ساختن ماهیت و اثرات آن به عمل آورده و از ابزارهای فنی جهت کنترل کردن آن استفاده کردند که نتوانستند تدابیر لازم را جهت حل این مشکل بیابند و نهایتا حساسیت سیاسی و نظامی را برانگیخته است.
هیئت نمایندگی عراق در آن جلسه جهت احترام به قوانین و مقررات حقوق بین المللی و اقتدار سازمان ملل، انعطاف نشان داد و علیرغم درخواست مداوم عراق جهت صلح و اصرار مداوم ایران بر تجاوز، عراق موافقت کرد که آتشبس یکطرفه تحت نظارت سازمان ملل به منظور تعمیر چاههایی که نفت از آن نشت میکند، اعلام نماید.
به هر حال، موضع هیئت نمایندگی ایران در گفت و گوهای کویت تماما کذب و جنبه مانور داشت. این هیئت نمایندگی قولهای معقول و منطقی را که قبلا جهت حل این مشکل داده بود، رد کرد و اصرار داشت که عراق بایستی عملیاتهای نظامی خود را در منطقه به تعویق اندازد و ایران به تنهایی در حوزه این چاه نفتی بدون اینکه نظارتی صورت گیرد و یا تضمینهایی در عدم بهره برداری این کشور از این موقعیت برای مقاصد دیگر بدهد به تنهایی اقدام به تعمیر نماید.
این موضع ویژهای است که در چارچوب هیچ عرف یا منطقی نیست و هدف اصلی آن ادامه تخریب تأسیسات اقتصادی عراق و محروم ساختن این کشور از حق طبیعی خود جهت صادرات نفتی خود از بنادر خلیج مطرح شده است.
عراق این موضع را اتخاذ کرد و علی رغم اثرات منفی آن در موازنه قدرت در مناقشه میان خود با ایران اقدام به فداکاری نمود و به درخواست برادران عرب خود در خلیج و برطرف کردن نگرانی آنان به خاطر منافعشان و نیز منافع جامعه بینالمللی پاسخ داد.
اگر واقعا عراق نگران این مسائل نبود، موضع عادی خود را اتخاذ میکرد و آن محفوظ داشتن حق دفاع از خود است و اجازه نمیداد که رژیم ایران چاهها را تعمیر کند، به خاطر اینکه خود باعث شده که به منافعش بزرگترین و وسیعترین خسارات ممکن وارد آید و معلول سیاست تجاوزکارانه خویش و نیز پافشاریاش جهت طولانی نمودن جنگ می‌باشد.
عراق بر اساس موضع اصولی خود و با توجه به حس مسئولیت خویش نسبت به مردم منطقه و جهان، یکبار دیگر آمادگیاش را تحت نظارت بینالمللی اعلام مینماید که عملیاتهای نظامی در منطقه را حتی در کلیه جبهههای نبرد با ایران به تعویق اندازد و با موضع مثبت و مؤثر خود جهت حل مشکلات منطقه و برطرف ساختن کلیه خطرات آن مشارکت نماید.
عراق قطعنامههای آتشبس سازمان ملل و کلیه تلاشهای میانجیگرانه بینالمللی را پذیرفته است و اکنون جلوتر از ایران به ارادهی جامعه بینالمللی پاسخ گفته و اجرای آن را مورد توجه قرار داده است به خاطر اینکه مردم منطقه بتوانند در صلح زندگی نمایند و توجه آنها را به تلاش سازنده تحت حمایت قانون، جلب مینمایم.
ریاض س. القیسی – سفیر و نمایندگی دائمی عراق در سازمان ملل
