جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

طرح‏های عملیاتی منطقه شرق کارون

زمان مطالعه: 3 دقیقه

پس از تشکیل ستاد عملیات جنوب و طرح‏ریزی و اجرای عملیات‏های محدود – که موجب دمیدن روح تازه در کالبد بی‏جان جبهه‏ها گردیده بود – مسئولان و فرماندهان مستقر در ستاد عملیات جنوب با برگزاری جلساتی راه کارهای رسیدن به طرح‏های عملیاتی علیه مواضع دشمن در جبهه‏های مختلف جنوب را مورد بررسی قرار می‏دادند. در شروع کار، ملاحظات و حقایقی وجود داشت که اهم آنها چنین است: الف) در سیستم فرماندهی سنتی که مسئولیت جنگ را به عهده داشت و در رأس آنها بنی‏صدر و گروه نظامیان تحت تأثیر او قرار داشتند، امکان حرکت مؤثر نیروهای مردمی امر تخیلی بود و باید طرح‏ریزی خارج از این سیستم و با توجه به دیدگاه حضرت امام و روحیه انقلابی انجام می‏گرفت. ب) فرمان حضرت امام خمینی مبنی بر شکستن محاصره آبادان که با واژه «باید» تأکید شده بود، به عنوان یک تکلیف شرعی و الهی روی دوش فرماندهان و رزمندگان سنگینی می‏کرد که اصول و شرایط این تکلیف را عمل می‏کردند، ضمن این که این منطقه امید ارتش صدام برای دست‏یابی و تحمیل خواسته‏های او بود و

به عنوان یک هدف سیاسی برای فشار بر نظام جمهوری اسلامی تلقی می‏شد. ج) تجارب عملیات‏های ارتش در شش ماه اول جنگ بیان کلی این مطلب بود که با این دشمن مجهز و دارای آموزش و تمرینات تاکتیکی خوب، نمی‏شود به صورت قواره‏های کلاسیک و با استفاده از خطوط مواصلاتی وارد جنگ شد بلکه باید زمین و زمان عملیات‏های محدود سپاه در ماه‏های اول جنگ، خصوصا مقاومت‏های نیروهای مردمی در خرمشهر، سوسنگرد و رزم‏های شبانه و عملیات‏های محدود در مناطق عملیاتی خوزستان ملاک عمل و تجربه قرار گیرد. آن تلاش‏ها بر این مطلب تکیه داشت که شب بهترین زمان درگیری با دشمن می‏باشد، زیرا در شب است که ما می‏توانیم برتری زرهی و آتش دشمن را به حداقل برسانیم و از نقاط ضعف او بهره‏برداری کنیم. د) منطقه عملیاتی باید به گونه‏ای انتخاب گردد که متناسب با توان نظامی نیروهای اسلام باشد و سپاه بتواند با نیروی موجود ضربه مهلکی بر دشمن وارد سازد. ه(عملیات آینده بایستی با موفقیت کامل صورت گیرد، زیرا هر گونه عدم موفقیت در این عملیات می‏توانست تأثیر نامناسبی در روند جنگ به وجود آورد زیرا عدم موفقیت این عملیات باعث تضعیف نیروهای انقلابی و تأثیری بر افکار پوچ سازش‏کاران داشت و زمینه را برای هر گونه سازش فراهم می‏کرد و کلا پیروزی یا شکست در عملیات‏های مذکور وضع جنگ را از حالت متعارف خارج و اوضاع مضاعفی را بر قوای خودی و دشمن وارد می‏کرد، از این رو دقت و تعمق لازم در طرح‏ریزی باید رعایت می‏شد. با توجه به آنچه تا کنون بیان گردید، در بررسی وضعیت محورهای عملیاتی و بحث‏های عمیقی که در این باره برای تعیین مکان و زمان عملیات موفق صورت پذیرفت، منطقه شرق کارون به دلایل زیر جهت اجرای عملیات انتخاب گردید: 1- تحقق فرمان حضرت امام خمینی 2- حساسیت سیاسی منطقه‏ای و جهانی در مورد این منطقه 3 متناسب بودن با توان نظامی نیروهای در حال جنگ 4- محدودیت عقبه دشمن به دو پل روی رودخانه کارون (حفار و قصبه) 5- امکان دسترسی سریع به عقبه‏های دشمن

6- جناح داشتن بسیار مناسب از دشمن 7- محدود بودن منطقه عملیاتی 8- ارزش حیاتی منطقه برای ادامه عملیات‏های آینده 9- عدم گسترش در محورهای عملیاتی موجود 10- آماده بودن کلیه محورهای عملیاتی جهت اجرای یک عملیات همه جانبه 11- شرایط سیاسی و جهانی منطقه پس از فرمان حضرت امام 12- شناسایی‏های کاملی که در منطقه انجام شده بود 13- جدا کردن بدنه دشمن در شرق کارون از کلیت ارتش عراق 14- وجود فرماندهانی لایق در این جبهه‏ها همچون شهید خرازی و… 15- داشتن عقبه‏های مناسب مانند آبادان، ماهشهر و اهواز 16- آشنایی کامل فرماندهان به این منطقه 17- ضریب اطمینان این منطقه از دیگر محورهای عملیاتی بر این اساس بود که بیش‏تر تقویت‏ها از لحاظ نیرو و امکانات طرح‏ریزی به آبادان معطوف گردید و از اواخر سال 1359 قدم‏های لازم جهت طرح‏ریزی شکستن حصر آبادان برداشته شد که اولین طرح موسوم به طرح «مارد» یا «حر ریاحی» آماده گردید و منطقه میان جاده آبادان – ماهشهر و آبادان – اهواز را در بر می‏گرفت که کلیات طرح بدین شرح ارائه شده بود: سازمان رزم خودی که در عملیات شرکت می‏جوید شامل: 1- یگان‏های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مستقر در حوالی بهمن شیر 2- یگان‏های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مستقر در منطقه دارخوین 3- یگان‏های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی مانند تیپ 37 شیراز یا یگان‏های دیگری از ارتش. نحوه مانور خودی در این عملیات، اجرای آتش تهیه زمینی و هوایی جهت بازکردن محورهای پیش‏روی و همچنین بمباران عقبه‏های دشمن در حوالی خرمشهر و پل مارد و تک هم‏زمان با یگان‏های سپاه و ارتش از محورهای آبادان، ماهشهر، دارخوین بوده است.

در این طرح با برآوردهای موجود آن زمان، احتمال موفقیت ناچیز بود و پیروزی عملیات را منوط به موفقیت نیروهای خودی در انهدام یا بسته شدن پل مارد لحاظ کرده بودند. این طرح که طراحی اولیه برای شکستن حصر آبادان بوده است، جهت سیر مراحل تصویب در شورای عالی سپاه مطرح و در این شورا به دلیل برآورد موجود از توان خودی و دشمن و همچنین نارسایی‏های موجود در اصل طرح، مورد موافقت قرار نگرفت.