حکومت بعثی عراق با این باور که توان نظامی ایران بر اثر وقوع انقلاب اسلامی آسیب دیده و همه عوامل از جمله اوضاع ایران و منطقه و مناسبات بینالمللی برای تحقق توسعه ارضی عراق آماده است، در تاریخ 26 شهریور1359 (17 سپتامبر 1980) قرارداد سال 1975 الجزایر (1) را ملغی و حاکمیت کامل عراق بر آبراه اروندرود را اعلام کرد، سپس شش روز بعد (31 شهریور 1359 / 22 / سپتامبر 1980) تهاجم سراسری خود را از هوا، دریا و زمین به جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد.
استعداد نیروی زمینی عراق در آغاز جنگ بالغ بر بیش از 48 یگان میشد که عبارت بود از 12 لشکر شامل 5 لشکر پیاده، 5 لشکر زرهی، 2 لشکر مکانیزه و 15 تیپ مستقل شامل 10 تیپ پیاده، 1 تیپ مکانیزه و 3 تیپ نیروی مخصوص به اضافه تیپ 10 گارد جمهوری و نیز نیروهای گارد مرزی که شامل 20 تیپ مرزی میشدند. ماشین نظامی عراق با
بهرهمندی کامل از تجهیزاتی نظیر 800 قبضه توپ، 5400 دستگاه تانک و نفربر، 400 قبضه توپ ضدهوایی، 366 فروند هواپیما و 400 فروند هلیکوپتر از آمادگی رزمی مناسبی برخوردار بود. (2).
اهداف عراق در این تهاجم با توجه به همسویی منافع این کشور با سیاست امریکا در مهار انقلاب اسلامی و نیز با توجه به تمایلات توسعهطلبانه حاکمان بعثی عراق برای بهرهبرداری از خلأ ناشی از سقوط حکومت شاه، در سه سطح بوده است:
1- لغو قرارداد 1975 الجزایر
2- تجزیه ایران (جدا کردن استان خوزستان)
3- براندازی نظام جمهوری اسلامی
استان خوزستان از نظر ویژگیهای استراتژیکی خاص خود میتوانست بخش مهمی از اهداف عراق در تهاجم به خاک جمهوری اسلامی ایران را تأمین کند، چرا که دشمن در صورت تسلط بر این استان و تجزیه آن علاوه بر این که میتوانست در مسیر براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران گامی اساسی بردارد، در صورت عدم موفقیت در ساقط کردن حکومت مرکزی، قادر بود تسلط خود بر شمال خلیج فارس را اعمال و کاملا تثبیت کند.
1) عهدنامه 1975 الجزایر مربوط به مرز دولتی و حسن هم جواری میان ایران و عراق می‌باشد که در ژوئن 1975 مشتمل بر سه پروتکل ضمیمه و یک الحاقیه بدین شرح به امضای طرفین رسید:- پروتکل راجع به علامتگذاری مجدد سرزمین بین ایران و عراق.- پروتکل راجع به تعیین مرز رودخانههای بین ایران و عراق.- پروتکل مربوط به امنیت در مرز ایران و عراق.- الحاقیه مربوط به بند پنجم ماده ششم عهدنامه.طبق این عهدنامه مرزهای آبی دو کشور براساس خط تالوگ تعیین گردید.(دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، «گزیده اسناد مرزی ایران و عراق«، صص 190 و 191(.
2) مهدی انصاری و حسین یکتا، هجوم سراسری (روز شمار جنگ ایران و عراق – کتاب دهم(، ص 19، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، تهران، چاپ دوم، 1375. ص 19.
