یگانهای ارتش شامل لشکرهای پیاده 21 حمزه، 77 خراسان و 92 زرهی، (1) تیپهای 37 زرهی شیراز، 58 ذوالفقار، 84 خرم آباد، 55 هوابرد و گروه 33 توپخانه بودند. (2).
یگانهای سپاه نیز عبارت بودند از: تیپها 14 امام حسین (ع(، 41 ثار الله (ع(، 27 محمد رسول الله (ص(، 7 ولی عصر (عج(، 35 امام سجاد (ع(، 23 المهدی (ع(، 17 علی بن ابیطالب (ع(، 8 نجف اشرف، 25 کربلا، 46 فجر، 30 زرهی و تیپ ایلام.
در مورد استعداد سازمانی یگانهای سپاه و تعداد نیروهای تحت امر سپاه، آمار متفاوتی وجود دارد که علت آن، روند رو به رشد و تکاملی سپاه در سازماندهی نیروهای مردمی در آن زمان بود. در واقع، گرچه از یگانهای سپاه به عنوان تیپ یاد میشد، ولی برخی از تیپها
بر حسب گردانهای تحت امر یگان، استعدادی برابر یک لشکر داشتند.
در طرح برآورد وضعیت شماره 1 که قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش در جنوب آن را در پنجم آذر 1360 تهیه کرد، بر اساس امریه شماره 35 – 06 / 201 / 35 س، مورخ 3 شهریور 1360، در مورد توان نسبی آمده است:
»نیروی زمینی در این عملیات با دو لشکر پیاده، یک لشکر زرهی، یک تیپ پیاده و یک تیپ پیاده هوابرد که جمعا شامل 43 گردان مانوری[است])25 گردان پیاده، 4 گردان مکانیزه، 11 گردان تانک و 3 گردان سوار زرهی، با پشتیبانی 14 گردان توپخانه صحرایی شامل 42 آتشبار) شرکت میکند و این عملیات را سپاهیان پاسدار با نیرویی در حدود 7000 نفر – که با احتساب هر گردان 300 نفر، حدود 23 گردان[میشود]- تقویت مینمایند.) (3).
سازمان رزم با توجه به همکاری ارتش و سپاه به صورت مشترک، عبارت بود از:
1) لشکر 92 زرهی ابتدا با دو تیپ 1 و 2 وارد عمل شد و در مراحل نهایی عملیات تیپ 3 نیز به صحنه عملیات آمد که استفاده چندانی از آن نشد.(یادداشتهای سردار غلامعلی رشید بر حاشیه این کتاب(.
2) اطلاعات مربوط به استعداد نیروهای ارتش با استفاده از کتاب دفاع مقدس (اسفند سال 1371) نوشته شده است، ضمن این که در جلد اول کتاب نقش ارتش جمهوری اسلامی در هشت سال دفاع مقدس (بهار سال 1372) نیز اطلاعات مشابهی درج شده است.
3) در جلد اول کتاب «نقش ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، ابتدا در صفحه 194 استعداد سپاه سه لشکر ذکر شده است و در صفحه 203 این کتاب در مورد استعداد نیروهای سپاه بر اساس طرح شماره 1 عملیات کربلای 2 – تهیه شده در اواخر دی ماه 1360 – آمده است: «در فرضیات پیشبینی شده بود که سپاه پاسداران و نیروهای بسیج مردمی نیرویی شامل حداقل 9000 تن آماده و تا پایان عملیات کربلای 2 هماهنگ با یگانهای ارتشی در عملیات شرکت مینمایند.» همچنین در صفحه 204 این کتاب در باره استعداد نیروهای سپاه بر حسب تعداد و سازماندهی آنها آمده است: «همان طور که قبلا ذکر شد، سپاه پاسداران موظف به تشکیل یگانها جمعا با استعداد 9000 نفر شده بود. بنابراین، سپاه پاسداران با سه لشکر هر یک با استعدادی حدود 3000 نفر که تیپهای آنها دارای استعدادی معادل 600 نفر و گردانهای مربوطه 200 نفر رزمنده داشتند، در کنار لشکرها، تیپها و گردانهای ارتشی که به ترتیب دارای استعداد پرسنلی حدود 12000، 4000 و 800 نفر بود. قرار میگرفتند.» در صفحه 215 این کتاب که مطالبی در مورد سازمان رزم عملیات آمده است، بر مفهوم «طرح عملیاتی نهایی» تأکید شده است لذا، همین مسئله سبب شده است که در مورد استعداد نیروهای سپاه به آخرین آمار ارائه شده استناد شود.درباره تعداد لشکرهای سپاه در عملیات فتح المبین باید گفت که در 23 آذر 1360 در قرارگاه نیروی زمینی ارتش در جنوب، در نخستین جلسه مشترک سپاه و ارتش در مورد عملیات فتح المبین، فرمانده وقت نیروی زمینی گفت: «جلسه امروزی برای مقایسه نظرات ارتش و سپاه تشکیل شده و سپاه نظر خودش را بگوید.» سپس برادران سپاه نظر خود را بیان کردند. در برآورد اولیه، برادر رشید گفت: «سپاه با سه لشکر پیاده میتواند در دزفول وارد عمل شود.» متأسفانه، با وجود افزایش سازمان سپاه به چهار لشکر، همچنان در منابع منتشره از ارتش، بر همین آمار تأکید میشود، حال آن که این آمار بعدها افزایش یافت و سپاه، هم در جلسات و هم به صورت کتبی به فرماندهی محترم نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی استعداد سپاه را اعلام کرد و همچنین درباره سازمان و استعداد یگانهای سپاه در عملیات یاد شده این توضیح ضروری است که در نامه فرماندهی کل سپاه با شماره 126 – 5، به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، مورخ 21 / 12 / 1360، در مورد سازمان سپاه بر حسب قرارگاههای قدس، نصر، فجر و فتح توضیح لازم داده شده است. برابر این آمار و ارقام، استعداد یگانهای سپاه بر حسب گردان تا پیش از شروع عملیات حدود 78 گردان بود، ضمن این که حتی در حین عملیات نیروهایی جذب و سازماندهی شدند و همچنان بر آمار نیروهای شرکت کننده در سازمان سپاه افزوده شد که این تعداد به 100 گردان رسید. با در نظر گرفتن 78 گردان نیرو اگر استعداد هر گردان را 200 تن فرض کنیم، نیروهای سپاه تنها پیش از شروع عملیات نزدیک به 16 هزار تن بودهاند و بر حسب 300 تن در هر گردان نزدیک به 24 هزار تن و با میانگین 500 تن در هر گردان، حدود 40 هزار تن نیرو حضور داشت، حال، در این که چرا در کتب برادران ارتش، بر رقم 9000 تن تأکید کرده است، ابهام وجود دارد.
