در پی اجرای عملیات رمضان، جمهوری اسلامی ایران بر حقانیت عملکرد دفاعی خود تأکید کرد. در این باره آقای هاشمی رفسنجانی در سخنانی مواضع جمهوری اسلامی در خصوص جنگ، دلایل ورود به خاک عراق، اهداف عملیات ایران، موضع جانبدارانه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از عراق و تفسیرهای اشتباه غربیها از صدور انقلاب اسلامی را تشریح کرد و به مقایسهی عملکرد ایران و عراق در رعایت قوانین انسانی در جنگ پرداخت. وی درباره عملیات رمضان گفت:
»شروع این عملیات نقطهای حساس در تاریخ حرکت انقلاب اسلامی ایران است.»
وی با اشاره به اخبار رسانههای غرب درباره تحولات اخیر جنگ، گفت:
»این خط خبری دو مسیر را تعقیب میکند: اول اینکه جمهوری اسلامی را به عنوان یک قدرت نظامی و پدیده جدید در منطقه معرفی میکند که یک قسمت از این مسئله واقعیت است و آن
اعتراف به قدرت نظامی ایران توسط آنان است که تاکنون از اظهار آن خودداری میکردند؛ و قسمت دوم شیطنتی است که از این طریق سعی دارند که اعمال کنند و ایران را کشوری خطرناک جلوه دهند.«
رئیس مجلس شورای اسلامی در خصوص اهداف عملیات رمضان با اشاره به اظهارات امام خمینی گفت:
»اولا هدف اصلی این عملیات ادامه حرکت دفاعی گذشته ایران است و برای دفاع از شهرهای مهم و اقتصادی و بندری آبادان و خرمشهر انجام عملیات برای خارج کردن این شهرها از زیر آتش دشمن کاملا ضرورت داشت و ما ضرورت این کار را رسما از زبان مسئولان اعلام کردیم و به دولت عراق دو ماه مهلت دادیم تا حقوق حقه ایران را بپردازند که مهلت کافی نیز بود ولی با امتناع دولت عراق و مظلوم نمایی آنان، انجام عملیات اجتنابناپذیر بود. ثانیا ما حقوق خود را میخواهیم و چون از دادن آن امتناع ورزیدند ما نیز اعلام کردیم که پشت مرزها نمینشینیم و دست روی دست نخواهیم گذاشت بلکه اقدامات جدی انجام خواهیم داد که عملیات رمضان از جمله این اقدامات است.»
نماینده امام در شورای عالی دفاع، «تنبیه متجاوز» را هدف سوم عملیات رمضان و حق ملت مسلمان ایران که مورد تهاجم قرار گرفته، اعلام کرد. وی یکپارچه کردن جبهه شرقی جنگ با اسرائیل برای آزادی قدس را هدف چهارم عملیات رمضان برشمرد. هاشمی رفسنجانی سپس با اشاره به پیام امام امت به مردم عراق مبنی بر قیام علیه حکومت این کشور، زمان کنونی را بهترین فرصت برای چنین اقدامی دانست.
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به تبلیغات دولتها و رسانههای غربی که ایران را توسعه طلب و تهدیدی برای کشورهای عرب حوزه خلیج فارس معرفی میکنند، تأکید کرد:
»همچنان که بارها اعلام کردهایم جمهوری اسلامی چشم طمع به اراضی عراق و یا هیچ کدام از کشورهای عرب خلیج فارس ندارد.
ایران قدرتمند و مسلمان، حامی کشورهای منطقه است و هیچ دلیلی برای ترس آنان از ایران وجود ندارد.«
البته وی به برخی دولتهای عربی هشدار داد:
»اگر دولتهای منطقه شیطنت کنند البته که باید از عواقب آن بترسند. چنانچه حرکت کاروانهای حامل اسلحه به عراق ادامه داشته باشد و این سلاح و مهمات بر علیه نیروهای ما به کار گرفته شود، ما حق دفاع را برای خود محفوظ خواهیم داشت و خوب است که دولتهای حامی عراق با تأمل در کار خود دست خودشان را به چنین اعمالی آلوده نکنند و تلاش کنند در کنار ایران در آرامش زندگی کنند.«
حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی سپس خودداری از بمباران و گلوله باران شهرهای عراق را به دلیل مقاصد انسان دوستانه و رأفت اسلامی ایران در برابر حملات ضد انسانی نیروهای دولت عراق به مناطق مسکونی شهرها ذکر کرد.
نماینده امام در شورای عالی دفاع در پایان سخنان خود، درباره تفسیر غلط رسانههای غربی از صدور انقلاب اسلامی گفت:
»معنی صدور انقلاب از دیدگاه ایران، صدور فرهنگ انقلاب است و الحمدالله علیرغم تمام شیطنتها، این اقدام صورت گرفته است.«
وی با اشاره به برگزاری مراسم باشکوه روز قدس در چندین شهر دنیا از جمله واشنگتن، پاریس و لندن، از این راهپیماییها به عنوان مصادیق بارز صدور فرهنگ انقلاب اسلامی به جهان و پیروی و تبعیت کامل مسلمانان جهان از دستورهای امام خمینی یاد کرد. (1).
رئیس جمهوری اسلامی ایران، آیتالله خامنهای نیز در خطبههای نماز عید فطر به توضیح مواضع ایران پرداخت. گزیدهای از این مطالب به قرار زیر است:
»آن روزی که هزاران کیلومتر از خاک ما در زیر پای متجاوزان بعثی قرار داشت، کسی باور نمیکرد که ما بتوانیم متجاوز را سر جایش بنشانیم، ولی امروز دنیا این را باور کرده است که ما پس
از 23 ماه در زیر فشار دشمن قرار داشتن نمیتوانیم شاهد شهادت کودکان و زنان خرمشهری و آبادانی و ویران شدن منازل مسکونی بر اثر گلوله باران توپخانه دوربرد عراق باشیم و این در حالی است که ما حاضر نیستیم مقابله به مثل کنیم و بصره و دیگر شهرهای عراق را بمباران کنیم. پس تنها راه چاره این است که برویم و آتش توپخانه دوربرد دشمن را یا خاموش کنیم یا آن قدر آن را عقب بزنیم که قادر به گلوله باران شهرها و روستاهای ما نباشد…«
رئیس شورای عالی دفاع درباره کمکهای برخی دولتهای جهان به عراق جهت تقویت این کشور در جنگ با ایران، اظهار کرد:
»همه ابرقدرتهای جهان از جمله آمریکا و شوروی و اقمار این دو ابرقدرت به طرق مختلف سلاح و تجهیزات جنگی و کمک مالی در اختیار رژیم عراق برای جنگ با ایران قرار میدهند که هدف از این کمکها، مقابله با شیوع تفکر انقلاب اسلامی در منطقه است و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز با این انگیزه آغاز شده است که جلو گسترش انقلاب اسلامی و گرایش روزافزون ملل منطقه به آن را سد کنند.«
رئیس جمهور در پاسخ به ادعای عراق مبنی بر توسعه طلبی ایران، گفت:
»ما قصد کشورگشایی و توسعه ارضی نداریم؛ کشور عراق متعلق به ملت عراق است و خود آنان باید کشورشان را اداره کنند و ما نیز قصد تصرف عراق و کشورگشایی را نداریم.» (2).
از طرف دیگر در پی تصویب قطعنامه 514 شورای امنیت سازمان ملل، میرحسین موسوی، نخستوزیر ایران، به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره این قطعنامه پرداخت و گفت:
»اگر شورای امنیت ده قطعنامه دیگر هم صادر کند، ما نمیتوانیم از حقوق خود دست برداریم. رأی شورای امنیت به قطعنامه 514 در حقیقت رأی اعتماد امریکا و شوروی به صدام است.»
وی درباره تأکید قطعنامه بر آتشبس، گفت:
»شورای امنیت رأی داده تا آتشبس شود و ناظران بینالمللی یعنی نیروهای امریکا، شوروی و کشورهای اروپایی بیایند بر این آتشبس
نظارت کنند، شبیه نظارتی که تاکنون در جنوب لبنان انجام میدادند و جمهوری اسلامی هم با رژیم بغداد سر یک میز بنشینند. البته از شورای امنیتی که پنج قلدر بزرگ جهانی در آن حق وتو دارند، جز این هم انتظاری نمیرفت.«
نخستوزیر در ادامه سخنان خود با اشاره به سکوت دو ساله شورای امنیت در برابر تجاوزات عراق به جمهوری اسلامی ایران، گفت:
»ما نمیدانیم چرا شورای امنیت در دو سال گذشته خواب بود و یک باره با آزاد شدن خرمشهر از خواب پرید؟! به هر حال ما احتیاجی به نیروهای بیگانه در مرزها نداریم و بهتر است این نیروهای ناظر در مناطق دیگر از منافع ابرقدرتهای استکباری حفاظت کنند.«
وی دربارهی پایان جنگ تأکید کرد:
»رژیم عراق باید بدون قید و شرط از سرزمینهای ما کاملا عقب نشینی کند، خسارات وارده به ایران را بپردازد و محکوم شود؛ در این حالت جنگ خود به خود تمام میشود.«
مهندس موسوی در پایان با اشاره به رأی مثبت همه قدرتهای بزرگ به قطعنامه شورای امنیت، گفت:
»مسئله نشان دهندهی این است که تاکنون منافع همهی آنها در معرض خطر جمهوری اسلامی قرار دارد و از طرف دیگر، این مسئله نشان دهنده سیاست مستقل اسلامی و اثبات سیاست «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» بوده و همچنین اثبات میکند که جمهوری اسلامی ایران تاکنون به هیچ یک از ابرقدرتها باج نداده است که مانند اقمار تحت تسلط خودشان در این موقع به حمایت از ما قطعنامه را وتو کنند.» (3).
نخستوزیر همچنین در سخنانی در مراسم روز قدس، قبل از خطبههای نماز جمعه تهران، با اشاره به قطعنامه 514 شورای امنیت سازمان ملل در خصوص جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تشکیل کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل برای رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ایران از این اقدامات به عنوان توطئه سازمانهای بینالمللی
نام برد و افزود:
»سازمان ملل متحد پس از آن همه مدت که از تجاوز صدام به ایران اسلامی میگذرد تازه بیدار شده است و شورای امنیت تشکیل جلسه داده و از ما خواسته است که با رژیم عفلقی صدام وارد مذاکره شویم و اعلام آتشبس کنیم! و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل نیز تشکیل جلسه داده است تا به اصطلاح خود، اعمال رژیم جمهوری اسلامی ایران را بررسی کند! این کمیسیون ادعانامه صادر کرده است که «چرا در ایران جنایت کارانی چون هویدا و نصیری را اعدام میکنند؟» علیرغم تشکیل تمام این کمیسیونها، ملت ما لحظهای در مبارزه با ایادی آمریکا درنگ نخواهد کرد. این ملت حاضر نیست در حالی که زیر سنگینترین فشارهای دشمنان مقاومت کرده، در برابر شعارهای دروغین سازمانهای بینالمللی امریکایی سر خم کند… این اقدامات توطئه امریکاست که از طرفی میخواهد با حمایت از جنایت کاران به آنها توان و جرأت دوبارهای دهد و از طرف دیگر از گسترش انقلاب اسلامی جلوگیری کند و ملت ما را دچار ضعف کند، در حالی که مردمی که این قدر شهید دادهاند، در برابر این مسائل سر خم نخواهند کرد. چشم بستن به مصالح اسلام و مسلمانان جهان و روی آوردن به مصالح ملی، خیانت است و باعث خفقان انقلاب ما خواهد شد. روز قدس تنفسگاه انقلاب ماست؛ ما با این روز، خود را به جهان اسلام و یک میلیارد مسلمان پیوند میزنیم و ندای خود را به گوش جهانیان میرسانیم.» (4).
علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه نیز در یک کنفرانس خبری در قبرس درباره هدف ایران از عملیات رمضان گفت:
»هدف جمهوری اسلامی از عملیات اخیر، مقابله با آتش توپخانه عراق و جلوگیری از بمباران شهرهای جنوبی ایران است… ما در نهایت حقوق خودمان را میخواهیم.«
وی در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره اینکه یکی از شرایط ایران برای پایان دادن به جنگ، سقوط صدام است، گفت:
»الزاما سقوط صدام جزو شرایط ما نبوده و نیست. این تنها توصیهای است به مردم عراق که آزادی و نجات آنها و سربلندیشان در گرو سرنگونی رژیم کنونی عراق می‌باشد.«
ولایتی در پاسخ به پرسش یک خبرنگار انگلیسی درباره گرفتن غرامت از عراق، گفت:
»ما برای پرداخت خسارت وارده به ملت خود از سوی عراق، همچنان اصرار داریم.» (5).
1) مأخذ 48، ص 2.
2) روزنامه کیهان، 2 / 5 / 1361، ص 14.
3) مأخذ 13، ص 14.
4) روزنامه کیهان، 26 / 4 / 1361، ص 3.
5) پیشین، ص 14.
