دوران هشت سال دفاع و مقاومت جمهوری اسلامی ایران در برابر هجوم نظامی رژیم عراق – که با ترغیب آمریکا آغاز شد و با پشتیبانی همهی قدرتهای سیاسی، نظامی و اقتصادی جهان ادامه یافت – از بارزترین مقاطع حیات حقیقی این مرز و بوم است.
اینک که بیش از شانزده سال از پایان این دورهی سرنوشتساز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی میگذرد، تبیین حماسههای عظیم و ارزشمندی که مردم و رزمندگان این سرزمین آفریدند، ضرورت بیشتری پیدا کرده است.
مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ با درک این رسالت تاریخی، تلاش میکند با بهرهگیری از اسناد، مدارک و منابع بینظیری که راویان و محققان این مرکز در طول جنگ هشت ساله جمعآوری کردهاند، ابعاد مختلف دفاع مقدس را ترسیم نماید.
بیتردید وجود اخبار، گزارشها، آمار و اطلاعات معتبر و موثقی که از مرکز طرحریزی، هدایت و فرماندهی عملیاتها تا میدانهای نبرد و صحنههای درگیری به صورت زنده و واقعی جمعآوری گردیده بر غنای آثار مرکز مطالعات میافزاید و زوایای مختلف و تاریک جنگ را با هدف آگاهسازی افکار عمومی روشن میسازد.
مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ تاکنون مجموعههای متعددی را دربارهی وقایع جنگ عراق علیه ایران منتشر کرده است. این مجموعه که گزارش نبردهای اصلی رزمندگان اسلام در مقابله با ارتش عراق و همپیمانانش می‌باشد، برای دسترسی آسانتر و آشنایی بیشتر علاقهمندان و محققان به وقایع این نبرد عظیم است که هر جلد آن به یکی از عملیاتهای اصلی جمهوری اسلامی علیه متجاوزان اختصاص دارد و به صورت نسبتا خلاصه و جمعبندی شده تهیه
میشود و شامل شناسنامهی عملیات، اوضاع سیاسی و نظامی در آستانه عملیات، طرحریزی و اجرای عملیات، نتایج و بازتابهای آن می‌باشد.
این جلد از این مجموعه استثنائا به پنج عملیات محدود اختصاص یافته است که با هدف جلوگیری از آرامش دشمن، ممانعت از رکود جبههها و تقویت سازمان رزم طراحی شد و از روز قدس سال
24 / 3 / 64 (1364) آغاز گردید. از این سلسله عملیات، که همه قدس نامگذاری شدهاند، چهار عملیات در منطقه هورالهویزه و یک عملیات در جنوب دهلران به اجرا درآمد.
این کتاب با کوشش مهدی خداوردیخان و حمیدرضا فراهانی، با استفاده از گزارشهایی که راویان این عملیاتها با حضور در جلسات طرحریزی و صحنه اجرای عملیاتها تهیه کردهاند، تدوین شده است. این گزارشها عبارتند از: گزارش عملیات قدس 1 (راوی: محسن رخصتطلب(، گزارش عملیات قدس 2 (راوی: داود رنجبر(، گزارش عملیات قدس 3 (راویان: شهید محمدرضا ملکی و سیدمحمد ساجدی(، گزارش عملیات قدس 4 (راوی: علی مژدهی(، گزارش عملیات قدس 5 (راوی: سیدمحمد فاطمی(. علاوه بر این، از کتاب سی و هفتم روزشمار جنگ (توسعه روابط با قدرتهای آسیایی، نوشتهی هادی نخعی و حمیدرضا مشهدی فراهانی) و کتاب خرمشهر تا فاو (نوشتهی محمد درودیان) نیز بهره گرفته شده است.
ویرایش محتوایی این کتاب را مهدی انصاری و ویرایش ادبی آن را احمد نصرتی به انجام رساندهاند و در آمادهسازی آن حسین مجیدی، هادی کریمدهنوی و محمدعلی باغی (حروفچینی، صفحهآرایی، طرح جلد) همکاری کردهاند.
امید است این کوشش ناچیز مورد رضای حضرت حق جل و علا و موجب ادای گوشهای از حق شهیدان، جانبازان و رزمندگان این نبرد عظیم و مقتدایشان حضرت امام خمینی شود و جویندگان حقایق این واقعه بزرگ از آن بهرهمند شوند.
مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ 1383
