پس از پاکسازی منطقه اشغالی در شرق رودخانه کارون در عملیات ثامن الائمه (ع(، هنوز در جبهه جنوب سه منطقه در اشغال دشمن قرار داشت که عبارت بودند از:غرب رودخانه کارون و شهر خرمشهر، منطقه بستان و سوسنگرد و منطقه غرب رودخانه کرخه. (1) این مناطق از نظر وسعت، هدف، استعداد و گسترش نیروهای دشمن دارای موقعیتهای متفاوتی بودند، بنابراین با توجه به توانایی و امکانات نیروهای خودی برای انجام عملیات، منطقه سوسنگرد و بستان برای عملیات انتخاب شد.
البته، در این زمینه اختلاف نظرهایی وجود داشت؛ فرماندهی وقت نیروی زمینی ارتش با تأکید بر این که دشمن در غرب رودخانه کرخه حضور دارد و میتواند جاده اهواز – اندیمشک را تهدید کند و از سوی دیگر،در جناح شمالی منطقه عملیاتی استقرار یافته و در صورت هر نوع پیشروی در این منطقه، جناح راست نیروهای خودی در شمال و عقبه آنها تهدید خواهد شد، لذا با اجرای عملیات در این منطقه مخالف بود و بدین خاطر، پیشنهاد میکرد که عملیات در منطقه غرب رودخانه کرخه انجام شود.
در مقابل، بر پایه انطباق توانایی و مقدورات خودی با موقعیت منطقه از نظر وسعت و حجم نیروهای دشمن، برخی دیگر از فرماندهان جنگ بر اجرای عملیات در منطقه بستان و سوسنگرد اصرار میکردند. همچنین،آنها در پاسخ به استدلال مخالفان اجرای عملیات در
این منطقه، بر چند موضوع تأکید داشتند؛ از جمله این که دشمن انگیزه و تمایلی برای آفند ندارد و در عین حال قادر به عبور از رودخانه کرخه و بستن جاده اهواز – اندیمشک نیست و اگر چنین بود، بیگمان پیش از این اقدام میکرد. افزون بر این عقیده، با توجه به روحیه نیروهای دشمن و فرماندهی متزلزل آنها، عراق قادر به پاتک مؤثر برای تهدید جناح راست عملیات و یا عقبه نیروهای عمل کننده نمیباشد، زیرا لازمه این امر خروج از مواضع پدافندی و تحمل تلفات است که دشمن آمادگی پذیرش آن را ندارد. بر همین پایه،پیشبینی میشود، دشمن در این منطقه، سرسختانه در مواضع فعلی پدافند کند.(2).
در پی تغییر فرماندهی نیروی زمینی ارتش و مباحث طرح شده به هنگام انتخاب منطقه، عملیات آفندی در منطقه بستان و سوسنگرد در تقدم یکم قرار گرفت. دلایل این تقدم، ویژگیها و امتیازات عملیات در این منطقه نسبت به سایر مناطق بود. دلایلی مانند:
1- با توجه به توان نیروهای خودی نسبت به دو هدف دیگر، به آسانی دست یافتنی بود؛
2-نزدیکی بستان به مرزهای بینالمللی و تأمین مرز به عنوان یک هدف مهم قابل دسترس بود و از نظر سیاسی نیز بازتاب گستردهای داشت؛
3- تصرف بستان، پیوستگی خطوط دشمن از مهران تا خرمشهر را از هم میگسست و امکان پشتیبانی متقابل شمال و جنوب بستان را از آن سلب میکرد؛
4- هرگونه تهدید اهواز از محور سوسنگرد – بستان مرتفع میشد(3).
بدین ترتیب، بر پایه ویژگیهای مثبتی که منطقه عملیاتی بستان – سوسنگرد داشت، این منطقه برای اجرای عملیات انتخاب و اقدامات ضروری برای آمادهسازی آغاز شد.
1) در برآورد وضعیت عملیاتی طرح کربلای 1 در این زمینه آمده است: «راه کارهای خودی: 1- تک برای انهدام دشمن در غرب کرخه (منطقه عمومی دزفول(، 2- تک برای انهدام دشمن در غرب کارون (جنوب اهواز(. 3- تک برای انهدام دشمن در بستان و غرب سوسنگرد.«.
2) نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، دفاع مقدس، اسفند 1371، صص 116 – 115.
3) پیشین.
