امنیت یک مفهوم چند وجهى است و به همین جهت دربارهى معناى آن اختلاف نظر زیادى وجود دارد. تعاریف مندرج در فرهنگهاى لغت دربارهى مفهوم کلى امنیت، بر روى آزادى از ترس یا احساس ایمنى که ناظر بر امنیت مادى و روانى است، تاکید دارد. احساس ایمنى و آزادى از ترس، اغلب شامل قرار گرفتن در معرض حداقل تغییرات است. این که کدام تغییر باعث تهدید امنیت مىگردد، بحثهاى مهم و متداولى به وجود آورده است. به طور کلى چنان چه تغییر، تدریجى و تکاملى باشد و از داخل ناشى شود و به طور مستقیم متوجه بقا و یا راه و روش بنیادى زندگى نباشد، غیر تهدیدآمیز و مشروع است. برعکس، موقعى که تغییر گسترده، سریع، شدید و ناشى از خارج بوده و یا به طور مستقیم متوجه بقا و و موجودیت یا روش زندگى باشد، به احتمال زیادى تهدیدآمیز و غیر مشروع شده و باعث هراس و ناأمنى مىگردد. به علاوه، تغییر وقتى با تقویت قدرت همراه شود به احتمال زیاد به تأمین امنیت کمک مىکند، ولى تغییرى که همراه با از دست دادن کنترل باشد به ناأمنى مىانجامد. (1).
امنیت ملى براى هر کشورى به مفهوم وجود شرایطى است که در آن
کلیهى نیازها، ارزشها و منافع حیاتى آن کشور از خطرات و تهدیدات گوناگون داخلى، خارجى، فرامرزى و طبیعى در ابعاد سیاسى، اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى و زیست محیطى به طور نسبى در امان باشند. بدیهى است نیازها، ارزشها و منافع حیاتى هر ملت و هر کشورى داراى مصادیق بارزى هستند و چنان چه عناوین آنها در تشریح مفهوم امنیت به کار برده شوند، تعریف جامعتر و روشنترى از امنیت ملى به دست مىآید. بر این اساس، امنیت ملى به مفهوم وجود شرایطى است که در آن افراد ملت از خطر هر گونه تهدیدى نسبت به حفظ تمامیت ارضى، استقلال، وحدت ملى، نهادهاى حکومتى، ثروتهاى ملى، اقتدار ملى، اعتبار ملى، عقاید، مقدسات، مال، معیشت، حیثیت، ناموس، جسم، جان، حقوق اساسى و به طور کلى تأمین همهى ارزشهایى که در گسترهى چتر منافع ملى قرار دارند، در چارچوب قوانین کشور به طور نسبى اطمینان حاصل نمایند. (2).
1) ماندل، رابرت، چهره متغیر امنیت ملى، پژوهشکده مطالعات راهبردى، 1379، ص 48.
2) تهامى، سید مجتبى، امنیت ملى، تهدیدات، دانشگاه عالى دفاع ملى، 1380، ص 71.
