جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

بینش

زمان مطالعه: 2 دقیقه

فرهنگ یک ملت بیش از هر چیز تحت تأثیر بینش‏ها، عقاید و ایدئولوژى‏هاى حاکم بر آن مى‏باشد. بینش از سه مولفه‏ى عقاید، ارزش‏ها و آگاهى‏ها تشکیل مى شود. (1) ایدئولوژى متکى به ایمان و یقین در فراسوى شناخت عقلى، علمى و تجربى قرار دارد و به همین لحاظ بسیارى از الگوهاى رفتارى و بینشى افراد در جامعه را شکل مى‏دهد. عقیده و ایمان به ما مى‏گوید چگونگى نسبت به مسایل و امور دنیوى و اخروى نگاه کنیم و قضاوت نماییم، از قدرت حاکم تبعیت کنیم، نسبت به همنوعان خود رفتار کنیم و در یک کلام معیارهاى خوب و بد، اخلاقى و غیراخلاقى را براى ما ترسیم مى‏کند. گاهى اوقات ایدئولوژى‏ها منجر به نوعى جزمى گرایى، عدم تساهل و به اصطلاح بنیادگرایى مى‏شوند؛ این زمانى است که فرهنگ جامعه پویایى خود را از دست داده و به حالت رکود و جمود در آمده و آغوش خود را به روى محیط بسته باشد.

ایدئولوژى‏ها ممکن است منشأ دینى یا غیردینى داشته باشند، ولى به هر حال تأثیر آنها در کنش و بینش جامعه قطعى و مسلم است. ایدئولوژى هم

باعث اتحاد و وفاق مى‏شود و هم مى‏تواند تفرقه انگیز باشد؛ به عبارت دیگر ایدئولوژى، در صورتى که هماهنگ با سنت‏ها و فرهنگ یک ملت باشد، مى‏تواند در تحکیم وضع موجود کمک کند، ولى اگر جز این باشد، ممکن است به تبعیض، جدایى و تنش در جامعه دامن بزند. وقتى فرهنگ جامعه را از منظر ایدئولوژى تحلیل کنیم، به آسانى مى‏توانیم به منشأ بسیارى از نارسائى‏ها پى ببریم. مثلا ایمان و اعتقاد واقعى به خداى یگانه و توانا، وجود معاد، عدالت، برابرى و برادرى و غیره مى‏تواند جامعه را از آسیب‏ها و تنش‏هاى دنیاى شدیدا مادى و غیراخلاقى مصون نگاه دارد. مطالعات جامعه شناختى و مردم شناختى نشان داده است که ملت‏هایى که به نوعى با ایمان دینى و اعتقادات ماوراء طبیعى محکم و اصیل پیوند دارند، معمولا از آرامش معنوى بیش‏ترى برخوردارند و نسبت به همنوعان خود تساهل و مداراى بیش‏ترى دارند و در عرصه‏ى فرهنگى زاینده و پویاترى به سر مى‏برند. (2).


1) کاظمى، روش و بینش در سیاست، وزارت امور خارجه، 1374، ص 2.

2) کاظمى، 1377، ص 73.