از نظر امام راحل (ره) نیروهاى مسلح اعم از ارتش و سپاه پاسداران، بازوان اصلى قدرت دفاعى کشور به حساب مىآیند؛ با این حال ایشان حضور فعال عامهى مردم در کنار نیروهاى مسلح را، از بزرگترین منابع استراتژى دفاعى مىدانند و با توجه به اهداف فراگیر انقلاب اسلامى، آمادگى همه جانبه و در عین حال سازمان یافته نیروهاى مردمى در قالب بسیج را از اولویت بازسازى نیروهاى مسلح قلمداد مىنمایند:
»در شرایط بازسازى نیروهاى مسلح، باید بزرگترین توجه ما به بازسازى نیروها و استعدادها و انتقال تجارب نظامى و دفاعى به کلیهى آحاد ملت و مدافعان انقلاب باشد.» (1).
همچنین امام راحل (ره(فرمودند:
»مملکت اسلامى باید همهاش نظامى باشد و… همه جا باید این طور بشود که یک مملکتى که 20 میلیون جوان دارد، باید 20 میلیون تفنگدار داشته باشد و 20 میلیون ارتش داشته باشد و یک
چنین مملکتى، آسیبپذیر نیست«. (2).
در نگاه امام راحل (ره(، بعد از خداى متعال اتکاء به نیروى مقاومت مردمى، یکى از منابع مهم دفاع همه جانبه به حساب مىآید. همجوشى و اتحاد ملت با مسؤولان قواى مسلح، توان دفاعى شکستناپذیرى را در مقابل حملات دشمن ایجاد مىنماید. امام (ره) ارادهى عمومى ملت را خلل ناپذیر دانسته و مىفرماید: «وقتى ملت یک چیزى را اراده بکند، همه با هم، مصمم، ملت یک کارى را بخواهد،هیچ قوهاى نمىتواند جلویش بایستد. همهى قوا شکست خوردند و در مقابل ملت.» (3).
بدون شک یکى از ابعاد انقلاب اسلامى که در پیروزى آن سهم بسزایى داشته، حضور یکپارچهى مردم در صحنه بوده است. امام راحل (ره(نیز با اتکاء بر همین مردم توانست نظام ستمشاهى را سرنگون کند و سپس در برابر گروهکهاى تجزیهطلب و شیطنتهاى منافقین و مهمتر از همه، در جنگ تحمیلى به پیروزیهاى بزرگ نایل گردد.
رمز فراخوانى و بسیج میلیونى تودهها را باید در دم ملکوتى و روح مسیحیایى امام بزرگوار جستجو کرد و به عنوان نظریهى نوین در فلسفه سیاسى و به بحث و تحلیل دربارهى آن پرداخت. مهم آن که در این منظر، هویت صنفى نیروها مدنظر نیست، بلکه؛ اتحاد همه نیروها، اعم از سپاه و ارتش، در بستر ارادهى عمومى ملت مورد نظر و تأکید امام خمینى (ره) بوده است.
امام راحل (ره(با انتخاب استراتژى بسیج همگانى در جنگ تحمیلى، توانست معادلات نظامى دشمنان انقلاب اسلامى را بر هم زند و سر فصلى نوین در فرایند مقابله نظامى ایجاد کند و بهرهى مناسب را از هشت سال دفاع مقدس برگیرد. اطمینان معظم له به مردم در حدى است که ارادهى خدا را در ارادهى مردان مؤمن و خداجو متبلور مىداند و آمادگى همه جانبهى آنان در سنگرهاى دفاع از اسلام و ارزشهاى انسانى را در هر شرایطى ضرورى مىداند:
»…..واجب است که پیشکوستان جهاد و شهادت در همه صحنهها
حاضر و آماده باشند.» (4).
بنابراین، امام (ره) با همه عشق و علاقهاى که به مردم داشتند، گذشته از فداکارى و ایثار آنان در راه اسلام و نظام جمهورى اسلامى، آمادگى دفاعى و استقامت آنان را مهمترین سد و حصار تسخیر ناپذیر در برابر تهاجمات بیگانه مىدانستند و معتقد بودند که این اولین و مهمترین گام دفاع همه جانبه است:
»ارتش بیست میلیونى و بسیج عمومى که با سازماندهى خود ملت مجهز مىشود، آمادهى فداکارى در راه اسلام و کشور است.. امروز ملت ما در کمک به ادارهى کشور و سازماندهى آن مهیا و فعالند.» (5).
بدین ترتیب، بسیج همگانى در سیاست دفاعى امام راحل (ره(بسیار مهم است و نیاز به بحث و تحلیل در نوشتارى جداگانه دارد؛ به طورى که هویت اندیشهى دفاعى امام راحل (ره(، بدون توجه به آن روشن نخواهد شد.
1) همان، ج 21، ص 19.
2) صحیفهنور، ج 10، ص 239.
3) همان، ج 8، ص 166.
4) صحیفهنور، ج 21، ص 19.
5) همان، ج 13، ص 82.
