نحوهی برخورد رسانههای غربی با پیروزیهای رزمندگان اسلام همواره یک روند ثابت و منظم داشت. این رسانهها با نزدیک شدن زمان عملیات گسترده سالانه ایران که معمولا در زمستان هر سال انجام میگرفت اخبار و تحلیلهای خود را دربارهی منطقه عملیات آینده ارائه میدادند و سعی میکردند از این طریق ضمن هوشیار نمودن دشمن، تصمیم گیرندگان نظامی و سیاسی ایران را دچار تزلزل و تردید نمایند. با آغاز عملیات و کسب موفقیتهای اولیه، فعالیت این رسانهها بر ضعیف و کم اهمیت جلوه دادن پیروزیهای ایران معطوف میشد. در نبرد فاو، تا یک هفته پس از شروع عملیات، فرماندهان نظامی عراق و نیز کارشناسان و ناظران سیاسی – نظامی غرب دربارهی توانایی ایران در حفظ و تثبیت منطقه تصرف شده ابراز تردید میکردند. چنان که روزنامهی تایمز لندن نوشت:
»آنها قبلا نیز به پیروزیهای کوتاه مدتی دست یافتهاند، لیکن تاکنون ثابت شده که توانایی حفظ آن و اجرای عملیات طولانی با تمام ویژگیهای لجستیکی را که لازمه آن است، ندارند» (1).
رادیو امریکا نیز در تاریخ 25 / 11 / 64 نظریه فوق را به نقل از خبرنگار صدای آمریکا به گونهای دیگر مطرح کرد:
»حملات تهاجمی ایران نشان میدهد که ایران در هیچ یک از پیکارهای گذشتهاش پیروزی قابل ملاحظهای به دست نیاورده است.» (2).
در این باره سفیر عراق در ژاپن در مصاحبه با روزنامه یومیوری گفت:
»این بار هم مثل گذشته از هم پاشیدن و در هم کوبیدن نیروهای ایرانی به چند ساعت وقت احتیاج دارد و بس.» (3).
اما یک هفته بعد از پیروزی ایران و مقاومت نیروهای جمهوری اسلامی در برابر پاتکهای وسیع دشمن و ناتوانی عراق در
عقب راندن رزمندگان اسلام، به تدریج لحن رسانههای تبلیغاتی قدرتهای بزرگ نیز تغییر کرد. نبرد والفجر 8 اوضاع سیاسی منطقه را دچار دگرگونی شدید ساخت و وسایل تبلیغاتی جهان را مجبور کرد تا با حساسیت بیشتری مسائل ناشی از پیروزیهای ایران را دنبال کنند. به همین جهت از این پس شاهد توجیه علل ناتوانی عراق در باز پس گیری فاو و موکول کردن آن به تغییر اوضاع جوی هستیم. آنتونی کردزمن یکی از کارشناسان امور خاورمیانهای آمریکا در جنگ تحمیلی، معضل اصلی عراق را در فاو چنین بیان میکند:
»مشکل اصلی عراق آن است که نمیخواهد متحمل تلفات شود، در صورتی که ایران به خصوص در حملهی اولیه، آمادگی پذیرش تلفات سنگین را دارد. از جمله مشکلات هر جنگ آن است که نمیتوان بدون تحمل تلفات دست به ضد حمله زد. معمولا تلفات در ضد حمله پنج تا ده برابر آن در حالت دفاعی است. عراق ترجیح میدهد به جای تحمل تلفات سنگین، بخشهای کوچکی از خاک خود را از دست بدهد.«(4).
روزنامهی واشنگتن پست نیز نظریات کردزمن را به گونهای دیگر بیان کرده است: «بزرگترین مشکل عراقیها اجتناب آنها از متعهد ساختن پیاده نظام خود به دفع حملات ایران است. آنها به جای این امر، استفاده از آتش توپخانه، بمباران جتهای جنگنده و آتش راکت هلی کوپترهای جنگی را انتخاب کردهاند. چنین جنگهایی احتیاج به انگیزهی شدید و تعهد کامل سربازان دارد که بنظر کارشناسان، در ارتش عراق نقصان آن مشهود است. بنابر اظهار یکی از تحلیل گران نظامی، مجموعهای از ملاحظات سیاسی در عراق به فرماندهی نظامی فشار وارد میکند و عمدهی تصمیم بر آن است که از دادن تلفات زیادی که باعث نارضایتیهای سیاسی داخلی شود، اجتناب گردد.» (5).
عراق در منطقهی فاو به لحاظ غافل گیری در مکان و تاکتیک، در برابر
رزمندگان اسلام دچار انفعال شد، لذا به رغم تلاشهایی که انجام داد نتوانست در عقب راندن رزمندگان اسلام موفقیتی کسب نماید.
1) خبر گزاری جمهوری اسلامی، نشریه “گزارشهای ویژه”، 29 / 11 / 1364.
2) دفتر مرکزی خبر، نشریه “رادیوهای بیگانه”، 26 / 11 / 1364، رادیو امریکا.
3) اداره کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه “بررسی مطبوعات جهان”، شماره 26 / 12 / 1364 1067.
4) خبر گزاری جمهوری اسلامی نشریه “گزارشهای ویژه”، 3 / 12 / 1364، رادیو امریکا، 2 / 12 / 1364.
5) خبر گزاری جمهوری اسلامی، نشریه “گزارشهای ویژه”، 18 / 12 / 1364، رادیو امریکا، 17 / 12 / 1364.
