پس از آنکه در عملیات تکمیلی کربلای 5 پیشروی قوای خودی به سمت کانال زوجی در پشت خط 500 متوقف شد، سپاه پاسداران مجددا اقداماتی برای اجرای عملیات در این منطقه انجام داد. البته در نظر بود طی چند عملیات محدود، به صورت تدریجی خطوط منطقه تصرف شده با رسیدن به کانال زوجی اصلاح و تکمیل گردد، اما با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای 8 طرحریزی شد. در توضیح وضعیت کلی قبل از این عملیات، ذکر چند نکته ضروری است:
الف) مشکل نیرو و کادر (خودی)
به رغم نیاز مبرمی که به جذب و سازماندهی نیرو برای عملیات وجود داشت، لیکن از طرح اعزام سپاه یکصد هزار نفری حضرت مهدی (عج) استقبال نشد. از جمله عوامل مؤثر در پیدایش این وضعیت چنین بود:
– تلفات عملیاتهای کربلای 4 و 5 و تعطیلات طولانی «ایام عید» که سراسر مملکت را فراگرفت و طبعا در بسیج نیرو و اعزام به جبههها تأثیر بسیاری گذاشت.
– نزدیک شدن فصل کشاورزی باعث شد تا قشر وسیعی از نیروهای داوطلب که کشاورزان بودند به دلیل فرارسیدن زمان کشت، موقتا تا زمان برداشت محصول از عزیمت به جبهه خودداری کنند.
در کنار مسئله نیرو، موضوع «کادر» نیز از معضلات موجود بود. پس از جنگ سنگین و مداوم آخر سال 1365، طبیعی است که
جایگزینی کادرهای عملیاتی شهید و مجروح سپاه به فوریت و آسانی امکانپذیر نباشد به خصوص آنکه سپاه در گذشته هیچگاه امکان گسترش مدنظر خویش را نیافته بود.
ب) دشمن و بازسازی نیرو
در حالی که اردوی خودی با کمبود نیرو مواجه بود، ارتش عراق از هفته دوم عملیات کربلای 5، پس از عقبنشینی به غرب نهر جاسم تلاش فراوانی برای بازسازی یگانها و جایگزینی امکانات منهدم شده به کار گرفت.
با انتقال افسران از عقبهها و پادگانها به مناطق عملیاتی و کوتاه کردن آموزشها اقدام به جایگزینی افسران کرد. همچنین با احضار متولدان سال 1969 و باقیمانده متولدان سال 1968 و آموزش سریع 45 روزه آنها و گرفتن نیرو از شهربانی و یگانهای غیردرگیر، اقدام به جایگزینی نیروهای سرباز و درجهدار کرد.
افزون بر این، با بازسازی آن دسته از امکاناتی که قابل بازسازی و تعمیر بود و با جایگزینی امکانات جدید، تقریبا همه امکانات از دست داده را جایگزین کرد.
در مجموع در زمان آغاز عملیات کربلای 8، دشمن تا حدود 70 درصد یگانهای ضربه دیده خود را از جنبه کمی بازسازی کرده بود.
ج) تسلیم زمین
ارتش عراق علاوه بر اقداماتی که برای بازسازی یگانهای خود در نظر گرفت، با سرعت و در کمترین زمان، بیشترین استحکامات را در منطقه ایجاد کرد. به طوری که در فاصله حدود 5 کیلومتری بین نهر جاسم تا کانال زوجی، 7 تا 10 خط پدافندی متوالی تشکیل داد.
همچنین پلی جدید روی کانال زوجی و جادهها و سیلبندهای جدید در اطراف کانال پرورش کانال پرورش ماهی احداث کرد.
ضمنا دشمن با نزدیک کردن خاکریز خط تماس خود با خاکریز
نیروهای خودی، همه تحرکات رزمندگان اسلام را زیر نظر گرفت و با ایجاد خطوط متوالی تلاش کرد از برداشتن گام‌های بلند در پیشروی و نیز مانور زرهی پیشگیری کند.
