اهداف تهاجم عراق

حکومت بعثی عراق با این باور که توان نظامی ایران بر اثر وقوع انقلاب اسلامی آسیب دیده و همه عوامل از جمله اوضاع ایران و منطقه و مناسبات بین‏المللی برای تحقق توسعه ارضی عراق آماده است، در تاریخ 26 شهریور1359 (17 سپتامبر 1980) قرارداد سال 1975 الجزایر (1) را ملغی و حاکمیت کامل عراق بر آبراه اروندرود را اعلام کرد، سپس شش روز بعد (31 شهریور 1359 / 22 / سپتامبر 1980) تهاجم سراسری خود را از هوا، دریا و زمین به جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد.

استعداد نیروی زمینی عراق در آغاز جنگ بالغ بر بیش از 48 یگان می‏شد که عبارت بود از 12 لشکر شامل 5 لشکر پیاده، 5 لشکر زرهی، 2 لشکر مکانیزه و 15 تیپ مستقل شامل 10 تیپ پیاده، 1 تیپ مکانیزه و 3 تیپ نیروی مخصوص به اضافه تیپ 10 گارد جمهوری و نیز نیروهای گارد مرزی که شامل 20 تیپ مرزی می‏شدند. ماشین نظامی عراق با

بهره‏مندی کامل از تجهیزاتی نظیر 800 قبضه توپ، 5400 دستگاه تانک و نفربر، 400 قبضه توپ ضدهوایی، 366 فروند هواپیما و 400 فروند هلی‏کوپتر از آمادگی رزمی مناسبی برخوردار بود. (2).

اهداف عراق در این تهاجم با توجه به هم‏سویی منافع این کشور با سیاست امریکا در مهار انقلاب اسلامی و نیز با توجه به تمایلات توسعه‏طلبانه حاکمان بعثی عراق برای بهره‏برداری از خلأ ناشی از سقوط حکومت شاه، در سه سطح بوده است:

1- لغو قرارداد 1975 الجزایر

2- تجزیه ایران (جدا کردن استان خوزستان)

3- براندازی نظام جمهوری اسلامی

استان خوزستان از نظر ویژگی‏های استراتژیکی خاص خود می‏توانست بخش مهمی از اهداف عراق در تهاجم به خاک جمهوری اسلامی ایران را تأمین کند، چرا که دشمن در صورت تسلط بر این استان و تجزیه آن علاوه بر این که می‏توانست در مسیر براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران گامی اساسی بردارد، در صورت عدم موفقیت در ساقط کردن حکومت مرکزی، قادر بود تسلط خود بر شمال خلیج فارس را اعمال و کاملا تثبیت کند.

1) عهدنامه 1975 الجزایر مربوط به مرز دولتی و حسن هم جواری میان ایران و عراق می‏باشد که در ژوئن 1975 مشتمل بر سه پروتکل ضمیمه و یک الحاقیه بدین شرح به امضای طرفین رسید:- پروتکل راجع به علامت‏گذاری مجدد سرزمین بین ایران و عراق.- پروتکل راجع به تعیین مرز رودخانه‏های بین ایران و عراق.- پروتکل مربوط به امنیت در مرز ایران و عراق.- الحاقیه مربوط به بند پنجم ماده ششم عهدنامه.طبق این عهدنامه مرزهای آبی دو کشور براساس خط تالوگ تعیین گردید.(دفتر مطالعات سیاسی و بین‏المللی، «گزیده اسناد مرزی ایران و عراق«، صص 190 و 191(.

2) مهدی انصاری و حسین یکتا، هجوم سراسری (روز شمار جنگ ایران و عراق – کتاب دهم(، ص 19، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه، تهران، چاپ دوم، 1375. ص 19.